Paweł w Tesalonice i Berei

Tekst przewodni: DzAp 17,11

„Którzy byli szlachetniejszego usposobienia niż owi w Tesalonice; przyjęli oni Słowo z całą gotowością i codziennie badali Pisma, czy tak się rzeczy mają.” (DzAp 17,11 BW).

1. Gdzie udał się Paweł po opuszczeniu Filippi i gdzie rozpoczął  swoją działalność?
    DzAp 17,1-3 

„Gdy przeszli przez Amfipolis i Apolonię, przybyli do Tesaloniki, gdzie znajdowała się synagoga żydowska. Paweł, zgodnie ze swoim zwyczajem, udał się tam i przez trzy szabaty rozprawiał z nimi. Posługując się Pismem Świętym udowadniał: „Mesjasz musiał cierpieć i zmartwychwstać, Mesjaszem tym jest Jezus, którego ja wam głoszę”. (DzAp 17,1-3 BP);

„A gdy przeszli Amfipolis i Apolonię, przybyli do Tesaloniki, gdzie była synagoga żydowska. Paweł zaś, według zwyczaju swego, poszedł do nich i przez trzy sabaty rozprawiał z nimi na podstawie Pism, wywodząc i wykazując, że Chrystus musiał cierpieć i zmartwychwstać. Tym Chrystusem, mówił, jest Jezus, którego ja wam głoszę.” (DzAp 17,1-3 BW).

2. Jakie były reakcje ludzi na zwiastowane Słowo Ewangelii?
    DzAp 17,4-5; DzAp 13,45.50

„Niektórzy z nich dali się przekonać. Przyłączyli się oni do Pawła i Sylasa. To samo uczyniła wielka liczba pobożnych Greków i niemało poważanych kobiet. Powodowani zazdrością Żydzi namówili ludzi z mętów społecznych, wywołując zbiegowisko i zamieszanie w mieście. Napadli na dom Jazona, usiłując stawić ich przed ludem.” (DzAp 17,4-5 BP);

„Niektórzy z nich przyjęli wiarę i przyłączyli się do Pawła i Sylasa; także pokaźna liczba pobożnych pogan i niemało znamienitych niewiast. Wzbudziło to zawiść Żydów. Dobrali więc sobie różnych ludzi z szumowin miejskich i wznieciwszy rozruchy podburzyli całe miasto. Potem zbiegli się przed domem Jazona i usiłowali postawić apostołów przed zebranym ludem.” (DzAp 17,4-5 BT);

„Gdy Żydzi zobaczyli tłumy, ogarnęła ich zazdrość, i bluźniąc, sprzeciwiali się temu, co mówił Paweł. (…) Ale Żydzi podburzyli pobożne a wpływowe niewiasty i znaczniejszych obywateli, wzniecili prześladowanie Pawła i Barnaby i wyrzucili ich ze swoich granic.” (DzAp 13,45.50 BT);

„Gdy Żydzi zobaczyli tłumy, zostali napełnieni zazdrością, i bluźniąc zaczęli wypowiadać się przeciw temu, co mówił Paweł. (…) Żydzi zaś podburzyli pobożne wpływowe kobiety oraz główne osoby w mieście i wywołali prześladowanie przeciw Pawłowi i Barnabie, i wypędzili ich ze swoich granic.” (DzAp 13.45.50 BPD).

3. Jakie  zarzuty  Żydzi  stawiali  Pawłowi  i  Sylasowi   i  jak  skończyła  się  posługa  Pawła  w Tesalonice?
    DzAp 17,6-10

„Gdy zaś ich nie znaleźli, zawlekli Jazona i niektórych braci przed przełożonych miasta, krzycząc: Ci, co uczynili zamęt w całym świecie, przybyli i tutaj, a Jazon ich przyjął; wszyscy oni postępują wbrew postanowieniom cesarza, głosząc, że jest inny król, Jezus. A lud i przełożeni miasta, gdy to usłyszeli, zaniepokoili się, lecz otrzymawszy od Jazona i pozostałych odpowiednie zabezpieczenie, zwolnili ich. Bracia zaś wyprawili zaraz w nocy Pawła i Sylasa do Berei; ci, gdy tam przybyli, udali się do synagogi Żydów.” (DzAp 17,6-10 BW);

„Ponieważ ich nie znaleźli, chwycili Jazona i niektórych braci i zawlekli ich z krzykiem przed politarchów: „Oto właśnie ci, którzy czynili zamęt w mieście! Gościł ich Jazon! A przecież oni wszyscy postępują wbrew zarządzeniom cesarza nauczając, że jest inny król – Jezus”. Zaniepokoiło to lud i politarchów, ponieważ jednak Jazon i inni wzięli za nich odpowiedzialność, zwolnili ich. Tej samej jeszcze nocy bracia wysłali Pawła i Sylasa do Berei. Po przybyciu tam udali się oni do synagogi Żydów.” (DzAp 17,6-10 BP).

4. Z jaką postawą Żydów spotkali się Paweł i Sylas w Berei?
    DzAp 17,11.12

„Ci zaś byli szlachetniejsi od tych, którzy są w Tesalonice, i przyjęli słowo z wszelką ochotą, codziennie badając Pismo, czy tak się rzeczy mają. I przeto wielu z nich uwierzyło, i niewiast pogańskich znamienitych oraz mężów niemało.” (DzAp 17,11.12 JW);

„Ci szlachetnością przewyższali mieszkańców Tesaloniki, z całą gotowością przyjęli naukę i codziennie zastanawiali się na podstawie Pisma, czy to tak istotnie jest. Wielu więc z nich przyjęło wiarę, także niemało znakomitych kobiet greckich i mężczyzn.” (DzAp 17,11.12 BP);

„A cić byli zacniejsi nad one, co byli w Tesalonice, którzy przyjęli słowo Boże ze wszystką ochotą, na każdy dzień rozsądzając Pisma, jeźliby się tak miało. Przetoż wiele ich z nich uwierzyło, i Greckich niewiast uczciwych, i mężów niemało.” (DzAp 17,11.12 BG).

5. Jak bardzo aktywni okazali się Żydzi z Tesaloniki? Co uczynili uczniowie Pana Jezusa?
    DzAp 17,13-15

„A gdy się dowiedzieli Żydzi z Tesaloniki, że i w Berei Paweł głosi Słowo Boże, udali się tam, judząc i podburzając pospólstwo. Lecz wtedy bracia wyprawili zaraz Pawła w drogę ku morzu, Sylas i Tymoteusz zaś tam pozostali. Towarzysze zaprowadzili Pawła aż do Aten, a wziąwszy polecenie dla Sylasa i Tymoteusza, aby czym prędzej przyszli do niego, zawrócili.” (DzAp 17,13-15 BW);

„Gdy Żydzi z Tesaloniki dowiedzieli się, że również w Berei Paweł głosi słowo Boże, przyszli tam, podburzając tłumy i wzniecając rozruchy. Wtedy bracia natychmiast wysłali Pawła, aby szedł aż do morza. Sylas i Tymoteusz pozostali tam. Ci, którzy towarzyszyli Pawłowi, zaprowadzili go aż do Aten i odjechali, otrzymawszy polecenie dla Sylasa i Tymoteusza, aby czym prędzej przybyli do niego.” (DzAp 17,13-15 BT).

6. Jaka  postawa  powinna  charakteryzować chrześcijan,  którzy  zwiastują  i  słuchają  Słowa Bożego? Czy jesteś naśladowcą Berejczyków?

Paweł w Filippi

Tekst przewodni: Mt 13,52

„A On rzekł do nich: Dlatego każdy uczony w Piśmie, który stał się uczniem Królestwa Niebios, podobny jest do gospodarza, który dobywa ze swego skarbca nowe i stare rzeczy.” (Mt 13,52 BW);

„A On rzekł do nich: Dlatego każdy uczony w Piśmie, który stał się uczniem królestwa niebieskiego, podobny jest do ojca rodziny, który ze swego skarbca wydobywa rzeczy nowe i stare.” (Mt 13,52 BT);

„Rzekł im: Dlatego każdy uczony nauczyciel w królestwie niebieskim, podobny jest człowiekowi gospodarzowi, który wyjmuje ze skarbu swego nowe i stare rzeczy.” (Mt 13,52 JW).

1. Co było zwyczajem wierzących w Filippi?
    DzAp 16,13

„W dzień szabatu wyszliśmy za miasto nad rzekę, gdzie, jak sądziliśmy, odbywały się modlitwy. Usiedliśmy i zaczęliśmy rozmawiać z kobietami, które się tam zeszły.” (DzAp 16,13 BP);

„A w dzień sabatu wyszliśmy przed miasto nad rzekę, gdzie zwykły bywać modlitwy, a usiadłszy mówiliśmy do niewiast, które się tam były zeszły.” (DzAp 16,13 BG);

„Lecz w okresie szabatów wychodziliśmy na zewnątrz miasta od strony rzeki, gdzie mieliśmy w zwyczaju być na modlitwie, i siedząc, mówiliśmy zgromadzonym kobietom.” (DzAp 16,13 NBG).

2. Jakie wydarzenie miało miejsce w tym czasie?
    DzAp 16,14-18

„Przysłuchiwała się też pewna bogobojna niewiasta, imieniem Lidia, z miasta Tiatyry, sprzedawczyni purpury, której Pan otworzył serce, tak iż się skłaniała do tego, co Paweł mówił. A gdy została ochrzczona, także i dom jej, prosiła, mówiąc: Skoroście mnie uznali za wierną Panu, wstąpcie do domu mego i zamieszkajcie. I wymogła to na nas. A gdyśmy szli na modlitwę, zdarzyło się, że spotkała nas pewna dziewczyna, która miała ducha wieszczego, a która przez swoje wróżby przynosiła wielki zysk panom swoim. Ta, idąc za Pawłem i za nami, wołała mówiąc: Ci ludzie są sługami Boga Najwyższego i zwiastują wam drogę zbawienia. A to czyniła przez wiele dni. Wreszcie Paweł znękany, zwrócił się do ducha i rzekł: Rozkazuję ci w imieniu Jezusa Chrystusa, żebyś z niej wyszedł. I w tej chwili wyszedł.” (Dzap 16,14-18 BW);

„Przysłuchiwała się nam też pewna bojąca się Boga kobieta z miasta Tiatyry, imieniem Lidia, która sprzedawała purpurę. Pan otworzył jej serce, tak że uważnie słuchała słów Pawła. Kiedy została ochrzczona razem ze swym domem, zwróciła się z prośbą: Jeżeli uważacie mnie za wierną Panu, przyjdźcie do mego domu i zamieszkajcie w nim. I wymogła to na nas. Kiedy szliśmy na miejsce modlitwy, zabiegła nam drogę jakaś niewolnica, opętana przez ducha wieszczego. Przynosiła ona duży dochód swym panom. Ona to, biegnąc za Pawłem i za nami, wołała: Ci ludzie są sługami Boga Najwyższego, oni wam głoszą drogę zbawienia. Czyniła to przez wiele dni, aż Paweł, mając dość tego, odwrócił się i powiedział do ducha: Rozkazuję ci w imię Jezusa Chrystusa, abyś z niej wyszedł. I w tejże chwili wyszedł.” (DzAp 16,14-18 BT).

3. Jakie konsekwencje spotkały Pawła i Sylasa z powodu wypędzenia ducha?
    DzAp 16,19-24

„A gdy jej panowie ujrzeli, że przepadła nadzieja na ich zysk, pochwycili Pawła i Sylasa, zawlekli ich na rynek przed urzędników. I stawiwszy ich przed pretorów, rzekli: Ci oto ludzie, którzy są Żydami, zakłócają spokój w naszym mieście i głoszą obyczaje, których nie wolno nam, jako Rzymianom, przyjmować ani zachowywać. Wraz z nimi wystąpił też przeciwko nim tłum, a pretorzy, zdarłszy z nich szaty, kazali ich siec rózgami; a gdy im wiele razów zadali, wrzucili ich do więzienia i nakazali stróżowi więziennemu, aby ich bacznie strzegł. Ten, otrzymawszy taki rozkaz, wtrącił ich do wewnętrznego lochu, a nogi ich zakuł w dyby.” (DzAp 16,19-24 BW);

„Lecz ci, do których należała niewolnica, spostrzegłszy, że oto utracili źródło dochodów, pochwycili Pawła i Sylasa, zawlekli ich na rynek przed władzę i stawiwszy przed pretorami, powiedzieli: Ludzie ci sieją niepokój w naszym mieście. Są Żydami i głoszą obyczaje, których my, Rzymianie, ani sami nie możemy przyjąć, ani tolerować wśród nas. Zaraz też zbiegł się tłum wyraźnie im nieżyczliwy, a pretorzy kazali zedrzeć z nich szaty i wychłostać ich rózgami. Po wielu uderzeniach wtrącono ich do więzienia, nakazując strażnikowi, żeby ich dobrze pilnował. Otrzymawszy taki rozkaz [strażnik] wtrącił ich do lochu w samym środku więzienia, a nadto, dla większego bezpieczeństwa, zakuł ich w dyby.” (DzAp 16,19-24 BR).    

4. Jak zachowali się Paweł i Sylas i co wydarzyło się w nocy?
    DzAp 16,25.26

„A około północy Paweł i Sylas modląc się śpiewali hymny Bogu, więźniowie zaś przysłuchiwali się im. Nagle powstało wielkie trzęsienie ziemi, tak że zachwiały się fundamenty więzienia; natychmiast też otworzyły się wszystkie drzwi i rozwiązały się więzy wszystkich.” (DzAp 16,25.26 BPD);

„Około północy Paweł i Sylas modlili się śpiewając hymny Bogu na chwałę; inni więźniowie zaś przysłuchiwali się im. Nagle nastąpiło wielkie trzęsienie ziemi, tak że fundamenty więzienia się zachwiały. Zaraz też pootwierały się wszystkie drzwi i wszystkim opadły kajdany.” (DzAp 16,25.26 Kow).

5. Jaka  była  reakcja  strażnika  więziennego  na  widok  otwartych  drzwi,   a  jak zareagował Paweł?
    DzAp 16,27-29

„Strażnik przebudziwszy się zobaczył, że otwarte są bramy więzienia. Wyciągnął miecz i chciał sobie odebrać życie, sądził bowiem, że więźniowie pouciekali. Wtedy Paweł krzyknął na cały głos: „Nie czyń sobie nic złego, przecież wszyscy tu jesteśmy”. Zażądał więc światła, wbiegł do lochu i drżący przypadł do nóg Pawła i Sylasa.” (DzAp 16,27-29 BP);

„A gdy stróż więzienny został zbudzony i zobaczył otwarte drzwi więzienia, dobył miecza i chciał się zabić, sądząc, że więźniowie uciekli. Lecz Paweł głośno zawołał: Nie czyń sobie nic złego, bo wszyscy tu jesteśmy. Wtedy poprosił o światło, wskoczył do środka i zdjęty przerażeniem, przypadł do Pawła i Sylasa.” (Dzap 16,27-29 BPD).

6. W jaki sposób Bóg użył Pawła do zwiastowania Ewangelii?
    DzAp 16,30-34

„I wyprowadziwszy ich na zewnątrz, rzekł: Panowie, co mam czynić, abym był zbawiony? A oni rzekli: Uwierz w Pana Jezusa, a będziesz zbawiony, ty i twój dom. I głosili Słowo Pańskie jemu i wszystkim, którzy byli w jego domu. Tejże godziny w nocy zabrał ich ze sobą, obmył ich rany, i zaraz został ochrzczony on i wszyscy jego domownicy. I wprowadził ich do swego domu, zastawił stół i weselił się wraz z całym swoim domem, że uwierzył w Boga.” (DzAp 16,30-34 BW);

„Po czym ich wyprowadził na zewnątrz i powiedział: Panowie, co ja mam czynić, abym został zbawiony? Zatem mu powiedzieli: Uwierz względem Pana Jezusa Chrystusa, a zostaniesz zbawiony ty i twój dom. Powiedzieli mu także słowo Pana, jak również wszystkim w jego domu. Więc wziął ich do siebie owej godziny nocy, obmył z powodu ran i zaraz dał się ochrzcić; on i wszyscy jego domownicy. Lecz także zaprowadził ich do siedziby, podał im jedzenie i uwierzywszy Bogu, rozweselił się z całym domem.” (DzAp 16,30-34 NBG).

7. Co wydarzyło się nazajutrz?
    DzAp 16,35-40

„A gdy nastał dzień, posłali pretorzy siepaczy z poleceniem: Zwolnij tych ludzi. Stróż więzienny z kolei oznajmił te słowa Pawłowi: Pretorzy przysłali polecenie, że macie być zwolnieni; teraz zatem wyjdźcie i idźcie w pokoju. Paweł jednak powiedział do nich: Wychłostali nas, ludzi będących Rzymianami, publicznie bez sądu, wrzucili nas do więzienia; a teraz potajemnie nas wypędzają? O, nie! Niech tu sami przyjdą i nas wyprowadzą. Siepacze donieśli pretorom te słowa. A ci gdy usłyszeli, że są Rzymianami, przestraszyli się. Przybyli więc, przeprosili ich, wyprowadzili i prosili, aby odeszli z miasta. Po wyjściu więc z więzienia, wstąpili do Lidii, a gdy zobaczyli braci, dodali im zachęty i odeszli.” (DzAp 16,35-40 BP);

„Nazajutrz strategowie posłali liktorów z rozkazem: „Zwolnij tych ludzi!” Wiadomość tę przekazał strażnik Pawłowi:  „Strategowie nakazali was uwolnić, wyjdźcie więc teraz i idźcie w pokoju”. A na to Paweł: „Jak to, bez sądu nas, obywateli rzymskich, publicznie wychłostali i wtrącili do więzienia, a teraz potajemnie nas wyrzucają? O, nie! Niech przyjdą i sami nas wyprowadzą!” Liktorzy donieśli o tym strategom. Gdy ci się dowiedzieli, że to są obywatele rzymscy, wystraszyli się. Przyszli więc zaraz, przeprosili ich i wyprowadzając błagali o opuszczenie miasta. Opuściwszy więzienie wstąpili do Lidii, zobaczyli się z braćmi, pocieszyli ich i odeszli.” (DzAp 16,35-40 BP).

Działalność misyjna Pawła

Tekst przewodni: 1 Kor 9,23

„A czynię to wszystko dla ewangelii, aby uczestniczyć w jej zwiastowaniu.” (1 Kor 9,23 BW);

„Wszystko zaś czynię dla Ewangelii, by mieć w niej swój udział.” (1 Kor 9,23 BT);

„A to czynię dla Ewangielii, abym się jej stał uczestnikiem.” (1 Kor 9,23 BG).

1. Na czym polegała aktywna troska  o duchowy rozwój w zborach?
    DzAp 15,36

„A po kilku dniach rzekł Paweł do Barnaby: Wybierzmy się w drogę i odwiedźmy braci we wszystkich miastach, w których zwiastowaliśmy Słowo Pańskie, aby zobaczyć, jak im się powodzi.” (DzAp 15,36 BW);

„A po kilku dniach rzekł Paweł do Barnaby: Idźmy na powrót odwiedzić braci po wszystkich miastach, w których opowiadaliśmy słowo Pańskie, jak się mają.” (DzAp 15,36 JW).

2. Do jakiego nieporozumienia doszło między Pawłem i Barnabą i jaki był jego skutek?
    DzAp 15,37-39

„Barnaba chciał zabrać ze sobą Jana, zwanego Markiem. Paweł natomiast był zdania, by go nie zabierać, gdyż odszedł od nich w Pamfilii i nie brał udziału w ich pracy. Z tego powodu doszło między nimi do ostrej sprzeczki, tak że się rozłączyli: Barnaba z Markiem odpłynął na Cypr,” (DzAp 15,37-39 BP).

3. Kogo Paweł poznał w Listrze?
    DzAp 16,1.2

„Przybył także do Derbe i Listry. Był tam pewien uczeń, imieniem Tymoteusz, syn Żydówki, która przyjęła wiarę, i ojca Greka. Bracia z Listry i Ikonium dawali o nim dobre świadectwo. (DzAp 16,1.2 BT);

„I przyszedł do Derby i do Listry. A oto był tam pewien uczeń, imieniem Tymoteusz, syn nawróconej niewiasty żydowskiej, z ojca poganina. Temu dawali dobre świadectwo bracia, którzy byli w Listrze i w Ikonium.” (DzAp 16,1.2 JW).

4. Dlaczego Paweł obrzezał Tymoteusza? Jak oceniasz ten fakt?
    DzAp 16,3

„Paweł chciał, aby ten udał się z nim w drogę, toteż wziąwszy go, obrzezał ze względu na Żydów, którzy mieszkali w owych okolicach; wszyscy bowiem wiedzieli, że jego ojciec był Grekiem.” (DzAp 16,3 BW);

Paweł chciał, by ten wybrał się z nim w drogę. I wziąwszy, obrzezał go ze względu na żydów, którzy w tych miejscach byli; bo wszyscy wiedzieli, że ojciec jego był poganinem.” (DzAp 16,3 JW).

5. Co Paweł czynił po drodze przechodząc przez kolejne miasta?
    DzAp 16,4.5

„A gdy przechodzili przez miasta, przekazywali im postanowienia powzięte przez apostołów i starszych w Jerozolimie, aby je zachowywali. Zbory zaś utwierdzały się w wierze i z każdym dniem rosły w liczbę.” (DzAp 16,4.5 BW);

„Kiedy przechodzili przez miasta, nakazywali im przestrzegać postanowień powziętych przez Apostołów i starszych w Jerozolimie. Tak więc utwierdzały się Kościoły w wierze i z dnia na dzień rosły w liczbę.” (DzAp 16,4.5 BT).

6. Czy wszędzie Paweł odnosił „ewangelizacyjny sukces”?
    DzAp 16,6.7

„Przeszli Frygię i krainę galacką, ponieważ Duch Święty zabronił im głosić słowo w Azji. Przybywszy do Myzji, próbowali udać się do Bitynii, ale Duch Jezusa nie pozwolił im.” (DzAp 16,6.7 BT);

„Zaś kiedy przeszli Frygię oraz krainę galacką, zostali powstrzymani przez Ducha Świętego od opowiadania słowa w Azji; a po przejściu naprzeciw Mizji, próbowali pójść do Bitynii, ale Duch Jezusa im nie pozwolił.” (DzAp 16,6.7 NBG);

„Gdy zaś przeszli Frygię i krainę Galacji, zabronił im Duch Święty opowiadać słowo Boże w Azji. A przyszedłszy do Mizji, próbowali iść do Bitynii, ale nie pozwolił im Duch Jezusowy.” (DzAp 16,6.7 JW).

7. Czym kierował się Paweł przy wyborze celu następnej podróży?
    DzAp 16,9.10

„W nocy miał Paweł widzenie: stanął przed nim jakiś Macedończyk i zapraszając go powiedział: „Przyjdź do Macedonii i pomóż nam!” Po tym widzeniu natychmiast staraliśmy się wyruszyć do Macedonii w przekonaniu, że Bóg wzywa nas do głoszenia im dobrej nowiny.” (DzAp 16,9.10 BP);

„W nocy miał Paweł widzenie: jakiś Macedończyk stanął [przed nim] i błagał go: Przepraw się do Macedonii i pomóż nam! Zaraz po tym widzeniu staraliśmy się wyruszyć do Macedonii, w przekonaniu, że Bóg nas wezwał, abyśmy głosili im Ewangelię.” (DzAp 16,9.10 BT);

„I ukazało się Pawłowi w nocy widzenie: Mąż, Macedończyk jakiś stanął, i prosił go, i mówił: Przyjdź do Macedonii, i ratuj nas. Zaledwie ujrzał to widzenie, natychmiast staraliśmy się wyruszyć do Macedonii, będąc upewnieni, że nas Bóg wezwał do opowiadania im ewangelii.” (Dzap 16,9.10 JW).

Stare i nowe Prawo

Tekst przewodni: Mt 13,52

„A On rzekł do nich: Dlatego każdy uczony w Piśmie, który stał się uczniem Królestwa Niebios, podobny jest do gospodarza, który dobywa ze swego skarbca nowe i stare rzeczy.” (Mt 13,52 BW);

„A On rzekł do nich: Dlatego każdy uczony w Piśmie, który stał się uczniem królestwa niebieskiego, podobny jest do ojca rodziny, który ze swego skarbca wydobywa rzeczy nowe i stare.” (Mt 13,52 BT);

„Rzekł im: Dlatego każdy uczony nauczyciel w królestwie niebieskim, podobny jest człowiekowi gospodarzowi, który wyjmuje ze skarbu swego nowe i stare rzeczy.” (Mt 13,52 JW).

1. Z jaką nauką przyszli do nawróconych pogan niektórzy chrześcijanie z Judei?
    DzAp 15,1

„A pewni ludzie, którzy przybyli z Judei, nauczali braci: Jeśli nie zostaliście obrzezani według zwyczaju Mojżeszowego, nie możecie być zbawieni.” (DzAp 15,1 BW);

„Z Judei przybyli do Antiochii jacyś ludzie i tak nauczali braci: „Jeżeli nie każecie obrzezać się według obrządku Mojżesza, nie możecie dostąpić zbawienia” (DzAp 15,1 Kow).

2. Kto był stroną w zaistniałym sporze z Żydami i do kogo postanowiono się odwołać?
    DzAp 15,2

„Ponieważ wywołało to niemałe zamieszanie i spór między nimi a Pawłem i Barnabą, dlatego postanowili, że Paweł i Barnaba oraz kilku innych spośród nich udadzą się w tej sprawie do apostołów i starszych w Jerozolimie.” (DzAp 15,2 BP);

„Gdy więc Paweł i Barnaba wszczęli przeciw nim spór niemały, postanowiono, aby Paweł i Barnaba i niektórzy inni z nich poszli do apostołów i do starszych do Jeruzalem w sprawie tego sporu.” (DzAp 15,2 JW);

„Między Pawłem i Barnabą z jednej strony a tymi ludźmi z drugiej strony doszło więc do różnicy zdań i do silnego zatargu. Postanowiono zatem, że Paweł i Barnaba oraz niektórzy inni spośród nich udadzą się w sprawie tego sporu do Jerozolimy, do apostołów i prezbiterów.” (DzAp 15,2 Kow).

3. O czym nie zapominali wysłannicy w drodze do Jerozolimy?
    DzAp 15,3

„Ci tedy, wyprawieni przez zbór, szli przez Fenicję i Samarię, opowiadając o nawróceniu pogan i sprawiając tym wielką radość wszystkim braciom.” (DzAp 15,3 BW);

„Ci zatem, wyprawieni przez kościół, szli przez Fenicję i Samarię, szczegółowo opowiadając o nawróceniu pogan i sprawiając tym wielką radość wszystkim braciom.” (DzAp 15,3 BPD).  

4. Co    wydarzyło   się    po   przybyciu    uczniów  i   przedstawieniu   problemu   starszym   w Jerozolimie?
    DzAp 15,4-7

„Kiedy przybyli do Jeruzalem, zostali przyjęci przez Kościół, Apostołów i starszych. Opowiedzieli też, jak wielkich rzeczy Bóg przez nich dokonał. Lecz niektórzy nawróceni ze stronnictwa faryzeuszów oświadczyli: Trzeba ich obrzezać i zobowiązać do przestrzegania Prawa Mojżeszowego. Zebrali się więc Apostołowie i starsi, aby rozpatrzyć tę sprawę. Po dłuższym roztrząsaniu przemówił do nich Piotr: Wiecie, bracia, że Bóg już dawno wybrał mnie spośród was, aby z moich ust poganie usłyszeli słowa Ewangelii i uwierzyli.” (DzAp 15.4-7 BT);

„Zaś gdy przybyli do Jerozolimy, zostali przyjęci przez zbór, apostołów i starszych oraz opowiedzieli, co Bóg wśród nich uczynił. Ale powstali niektórzy wierzący ze stronnictwa faryzeuszów, mówiąc, że trzeba ich obrzezywać, a także nakazywać przestrzeganie Prawa Mojżesza. Więc odnośnie tej sprawy zostali zebrani apostołowie i starsi, by to poznać. A gdy powstała wielka dysputa, Piotr wstał i do nich powiedział: Mężowie bracia, wy wiecie, że za dawnych dni Bóg wybrał sobie mnie spośród was, aby z moich ust poganie usłyszeli słowo Dobrej Nowiny i uwierzyli.” (DzAp 15,4-7 NBG).

5. Do jakich wniosków doszli apostołowie?
    DzAp 15,8.9.11.19.20

„Bóg też, który zna serca, przyznał się do nich, dając im Ducha Świętego jak i nam, i nie uczynił żadnej różnicy między nami a nimi, oczyściwszy przez wiarę ich serca. (...) Wierzymy przecież, że zbawieni będziemy przez łaskę Pana Jezusa, tak samo jak i oni. (…) Dlatego sądzę, że nie należy czynić trudności tym spośród pogan, którzy nawracają się do Boga, ale polecić im, żeby się wstrzymywali od rzeczy splugawionych przez bałwany, od nierządu, od tego, co zadławione, i od krwi. ” (DzAp 15,8.9.11.19.20 BW);

„Bóg, który zna serca, zaświadczył na ich korzyść, dając im Ducha Świętego tak samo jak nam. Nie zrobił żadnej różnicy między nami a nimi, oczyszczając ich serca przez wiarę. (...)Wierzymy przecież, że będziemy zbawieni przez łaskę Pana Jezusa tak samo jak oni. (…) Dlatego ja sądzę, że nie należy nakładać ciężarów na pogan nawracających się do Boga, lecz napisać im, aby się wstrzymali od pokarmów ofiarowanych bożkom, od nierządu, od tego, co uduszone, i od krwi.”  ((DzAp 15,8.9.11.19.20 BT).

6. Jaki  wniosek  nasuwa  się  z  faktu,   że  apostołowie  wspomnieli  o  opowiadaniu i czytaniu Mojżesza w każdy sabat? 
    DzAp 15,21

„Z dawien dawna bowiem w każdym mieście są ludzie, którzy co szabat czytają Mojżesza i wykładają go w synagogach.” (DzAp 15,21 BT);

„Mojżesz bowiem od dawien dawna ma po miastach takich, którzy go opowiadają, gdyż czyta się go w synagogach w każdy sabat.” (DzAp 15,21 BW);

„Bo Mojżesz od dawnych czasów ma w każdym mieście swoich głosicieli. Czyta go się przecież co szabat po synagogach.” (DzAp 15,21 Kow).

7. Przez  kogo   i  w  jaki  sposób  postanowiono  przekazać  decyzję  apostołów  chrześcijanom pochodzącym z pogan?
    DzAp 15,22-29

„Wówczas postanowili apostołowie i starsi razem z całym zborem posłać do Antiochii wraz z Pawłem i Barnabą wybranych spośród siebie mężów: Judę, zwanego Barsabaszem, i Sylasa, zajmujących wśród braci przodujące stanowisko, dając im do ręki następujące pismo: Apostołowie i starsi, bracia braciom, pochodzącym z pogan w Antiochii i w Syrii, i w Cylicji, przesyłają pozdrowienie. Ponieważ usłyszeliśmy, że niektórzy spośród nas zaniepokoili was naukami i wzburzyli dusze wasze, bez naszego upoważnienia, postanowiliśmy jednomyślnie posłać do was wybranych mężów wraz z umiłowanymi naszymi Barnabą i Pawłem, ludźmi, którzy oddali życie swoje dla imienia Pana naszego, Jezusa Chrystusa. Wysłaliśmy tedy Judę i Sylasa, którzy wam to samo ustnie powiedzą. Postanowiliśmy bowiem, Duch Święty i my, by nie nakładać na was żadnego innego ciężaru oprócz następujących rzeczy niezbędnych: Wstrzymywać się od mięsa ofiarowanego bałwanom, od krwi, od tego, co zadławione, i od nierządu; jeśli się tych rzeczy wystrzegać będziecie, dobrze uczynicie. Bywajcie zdrowi.” (DzAp 15,22-29 BW);

„Wtedy apostołowie i prezbiterzy wraz z całym kościołem postanowili posłać do Antiochii wraz z Pawłem i Barnabą wybranych spośród siebie mężów: Judę, zwanego Barsabaszem, i Sylaba, zajmujących przewodzących wśród braci, po napisaniu przez ich ręce: Apostołowie i prezbiterzy, bracia, do braci pochodzących z pogan w Antiochii, w Syrii i w Cylicji — pozdrowienie. Ponieważ usłyszeliśmy, że niektórzy po wyjściu spośród nas zaniepokoili was słowami i wzbudzili niepokój w waszych duszach, bez naszego upoważnienia, uznaliśmy za słuszne, doszedłszy do jednomyślności, posłać do was wybranych ludzi wraz z naszymi umiłowanymi Barnabą i Pawłem, ludźmi, którzy oddali swoje dusze dla imienia Pana naszego, Jezusa Chrystusa. Posłaliśmy zatem Judę i Sylasa, którzy wam ustnie powiedzą to samo. Uznaliśmy bowiem za słuszne, Duch Święty i my, by nie nakładać na was żadnego innego ciężaru oprócz tych rzeczy koniecznych: Wstrzymywać się od tego, co ofiarowane bóstwom, od krwi, od tego, co uduszone, i od nierządu — od tego się wstrzymując dobrze uczynicie. Bywajcie zdrowi.” (DzAp 15,22-29 BPD);

„Tedy się zdało Apostołom i starszym ze wszystkim zborem, aby wybrane spośród siebie męże posłali do Antyjochyi z Pawłem i z Barnabaszem, to jest Judasa, którego zwano Barsabaszem, i Sylę, męże przedniejsze między braćmi. Napisawszy to przez rękę ich: Apostołowie i starsi, i bracia tym, którzy są w Antyjochyi i w Syryi, i w Cylicyi, braciom którzy są z pogan, zdrowia życzymy; Ponieważeśmy słyszeli, że niektórzy wyszedłszy od nas, zatrwożyli was słowy, wątląc dusze wasze, a mówiąc, że się musicie obrzezać i zakon zachowywać, którymeśmy tego nie poruczyli, Zdało się nam jednomyślnie zgromadzonym, posłać do was męże wybrane z miłymi naszymi, Barnabaszem i z Pawłem, Z ludźmi, którzy wydali dusze swe dla imienia Pana naszego, Jezusa Chrystusa. Przetoż posłaliśmy Judasa i Sylę, którzy wam i ustnie toż powiedzą. Albowiem zdało się Duchowi Świętemu i nam, abyśmy więcej nie kładli na was żadnego ciężaru, oprócz tych rzeczy potrzebnych; Abyście się wstrzymywali od rzeczy bałwanom ofiarowanych, i od krwi, i od rzeczy dławionych, i od wszeteczeństwa, których rzeczy jeźli się strzec będziecie, dobrze uczynicie. Miejcie się dobrze.” (DzAp 15,22-29 BG).

Nowe wyzwania wśród pogan

Tekst przewodni: DzAp 17,30

„Bóg wprawdzie puszczał płazem czasy niewiedzy, teraz jednak wzywa wszędzie wszystkich ludzi, aby się upamiętali.” (DzAp 17,30 BW);

„Nie biorąc pod uwagę czasów nieświadomości, wzywa Bóg teraz wszędzie i wszystkich ludzi do nawrócenia.” (DzAp 17,30 BT);

„Bóg jednak patrząc z pobłażaniem na czasy tej niewiadomości, teraz oznajmia ludziom, aby wszyscy wszędzie pokutę czynili.” (DzAp 17,30 JW);

„Rzeczywiście, Bóg nie zwracając uwagi na czasy niewiedzy, teraz przekazuje wszystkim ludziom, by wszędzie okazywać skruchę.” (DzAp 17,30 NBG).

1. Co wydarzyło się podczas zwiastowania Słowa Bożego w Listrze?

DzAp 14,8-10

„W Listrze mieszkał pewien człowiek o bezwładnych nogach, kaleka od urodzenia, który nigdy nie chodził. Słuchał on przemówienia Pawła; ten spojrzał na niego uważnie i widząc, że ma wiarę potrzebną do uzdrowienia, zawołał głośno: Stań prosto na nogach! A on zerwał się i zaczął chodzić.” (DzAp 14,8-10 BT);

„W Lystrze żył człowiek o bezwładnych nogach. Będąc chromym od urodzenia, nigdy jeszcze nie zrobił kroku. Słyszał on Pawła głoszącego kazanie. Ten spojrzał badawczo na niego i stwierdziwszy, że ma wiarę, iż dostąpi uzdrowienia, odezwał się doniosłym głosem: „Stań prosto na nogach!” A on zerwał się i zaczął chodzić.” (DzAp 14,8-10 Kow);

„A mieszkał w Listrze pewien człowiek o bezwładnych stopach, chromy od łona swojej matki, który nigdy nie chodził. Ten usłyszał przemawiającego Pawła, który gdy mu się przypatrzył i dostrzegł, że ma wiarę, by być zbawiony, powiedział donośnym głosem: Stań prosto na swoich nogach! Wówczas zerwał się — i zaczął chodzić.” (DzAp 14,8-10 BPD).

2. Jak zareagowali zebrani na widok uzdrowienia?

DzAp 14,11-13

„Tłumy zaś widząc, czego Paweł dokonał, mówiły w swoim likaońskim języku: „Bogowie w ludzkiej postaci zstąpili do nas”, nazywając Barnabę Zeusem, a Pawła Hermesem, ponieważ Paweł wtedy przemawiał. Kapłan Zeusa z podmiejskiej świątyni przyprowadził woły i przyniósł wieńce przed bramę, i razem z tłumem chciał złożyć ofiarę.” (DzAp 14,11-13 BP).

3. Jak bardzo zaskoczeni byli Paweł i Barnaba i co starali się zrobić?

DzAp 14,14.15

„Słysząc to apostołowie Paweł i Barnaba rozdarli szaty i wpadli w tłum z krzykiem: „Ludzie, co wy czynicie, przecież my, podobnie jak wy, jesteśmy tylko ludźmi, podlegającymi cierpieniom. Głosimy wam dobrą nowinę, abyście odstąpili od rzeczy próżnych do Boga żywego, który stworzył niebo i ziemię, morza i wszystko, co się w nich znajduje”.” (DzAp 14,14.15 BP);

„Gdy apostołowie, Barnaba i Paweł, dowiedzieli się o tym, rozdarli szaty i rzucili się w środek tłumu krzycząc: Ludzie, co wy robicie? Przecież my jesteśmy podobnymi do was śmiertelnikami i tak jak wy podlegamy cierpieniom. My was właśnie nawołujemy, żebyście porzucili te marności i zwrócili się do Boga żywego, który stworzył niebo i ziemię, i wszystko, co się w nich znajduje.” (DzAp 14,14.15 BR).

4. Jakich argumentów użył Paweł? Jaki skutek odniosła jego interwencja?

DzAp 14,16-18

„Za czasów minionych pokoleń pozwalał On wszystkim poganom chodzić własnymi drogami; jednakże nie omieszkał dawać o sobie świadectwa przez dobrodziejstwa, dając wam z nieba deszcz i czasy urodzajne, napełniając pokarmem i radością serca wasze. A to mówiąc, z trudem powstrzymali lud od złożenia im ofiary.” (DzAp 14,16-18 BW);

„W ubiegłych wiekach dozwolił on wszystkim narodom iść własną drogą. A jednak nie zaprzestał dawać świadectwa o sobie udzielając dobrodziejstw: zsyłał wam przecież deszcz z nieba w czasy urodzaju; karmił was i weselem napełniał serca wasze”. Tym dowodzeniem zdołali, choć tylko z trudem, odwieść rzeszę od złożenia im ofiary.” (DzAp 14,16-18 Kow).

5. Jak skończyła się posługa Pawła w Listrze?

DzAp 14,19.20

„Tymczasem nadeszli Żydzi z Antiochii i z Ikonium. Podburzyli tłum, ukamienowali Pawła i wywlekli go za miasto, sądząc, że nie żyje. Kiedy go jednak otoczyli uczniowie, podniósł się i wszedł do miasta, a następnego dnia udał się razem z Barnabą do Derbe.” (DzAp 14,19.20 BT);

„Tymczasem nadeszli z Antiochii i z Ikonium Żydzi i namówiwszy tłum, ukamienowali Pawła i wywlekli go za miasto, sądząc, że umarł. Kiedy go jednak uczniowie obstąpili, wstał i wszedł do miasta; nazajutrz zaś odszedł z Barnabą do Derbe.” (DzAp 14,19.20 BW).

6. Jakie wnioski nasuwają się po analizie tego fragmentu Dziejów Apostolskich?

DzAp 14,26.27

„Stamtąd zaś odpłynęli do Antiochii, gdzie zostali powierzeni łasce Boga do tego dzieła, które wykonali. Po przybyciu zaś i zgromadzeniu kościoła, opowiedzieli, jak wiele Bóg przez nich dokonał i że otworzył poganom drzwi wiary.” (DzAp 14,26.27 BPD);

„A stąd odpłynęli do Antiochii, gdzie właśnie za łaską Bożą zostali powołani [przedtem] do dzieła, które dopiero co wypełnili. Kiedy po ich powrocie zebrała się cała tamtejsza gmina, opowiedzieli, ile to Bóg przez nich zdziałał i jak otworzył również dla pogan dostęp do wiary.” (DzAp 14,26.27 BR).

Moce przeciwne Ewangelii

Tekst przewodni: Rz 8,38.39

„Albowiem jestem tego pewien, że ani śmierć, ani życie, ani aniołowie, ani potęgi niebieskie, ani teraźniejszość, ani przyszłość, ani moce, ani wysokość, ani głębokość, ani żadne inne stworzenie nie zdoła nas odłączyć od miłości Bożej, która jest w Chrystusie Jezusie, Panu naszym.” (Rz 8,38.39 BW).

1. Gdzie udali się Barnaba i Saul i gdzie zwiastowali Dobrą Nowinę?

DzAp 13,2-5

„A gdy oni odprawiali służbę Pańską i pościli, rzekł Duch Święty: Odłączcie mi Barnabę i Saula do tego dzieła, do którego ich powołałem. Wtedy, po odprawieniu postów i modlitwy, nałożyli na nich ręce i wyprawili ich. A oni, wysłani przez Ducha Świętego, udali się do Seleucji, stamtąd zaś odpłynęli na Cypr, a gdy przybyli do Salaminy, zwiastowali Słowo Boże w synagogach żydowskich; mieli też z sobą i Jana jako pomocnika.” (DzAp 13,2-5 BW);

„Gdy odprawiali publiczne nabożeństwo i pościli, rzekł Duch Święty: Wyznaczcie Mi już Barnabę i Szawła do dzieła, do którego ich powołałem. Wtedy odprawiwszy post i modlitwę oraz położywszy na nich ręce, wyprawili ich. A oni wysłani przez Ducha Świętego zeszli do Seleucji, a stamtąd odpłynęli na Cypr. Gdy przybyli do Salaminy, głosili słowo Boże w synagogach żydowskich; mieli też Jana do pomocy.” (DzAp 13,25 BT).

2. Kto stanął na drodze apostołów i jakie miał zamiary?

DzAp 13,6-8

„Przeszedłszy całą wyspę aż do Pafos, spotkali pewnego czarnoksiężnika, fałszywego proroka Żyda, imieniem Bar-Jezus, który należał do otoczenia prokonsula Sergiusza Pawła, człowieka rozumnego. Ten, przywoławszy Barnabę i Saula, pragnął posłuchać Słowa Bożego. Lecz wystąpił przeciwko nim czarnoksiężnik Elymas, tak bowiem brzmi w tłumaczeniu jego imię, starając się odwrócić prokonsula od wiary.” (DzAp 13,6-8 BW);

„Zaś kiedy przeszli całą wyspę aż do Pafos, znaleźli pewnego szarlatana, fałszywego proroka, Żyda, który miał na imię Barjezus. A był on razem z rozumnym mężem prokonsulem Sergiuszem Pawłem. Ten przywołał Barnabasza i Saula oraz pragnął usłyszeć słowo Boga. Ale przeciwstawił im się Elimas, mag (bo tak jest tłumaczone jego imię), pragnąc odwieźć prokonsula od wiary.” (DzAp 13,6-8 NBG).

3. Co zrobił Saul i jak Bóg ukarał czarnoksiężnika?

DzAp 13,9-12

„A Saul, zwany też Pawłem, napełniony Duchem Świętym, utkwił w nim wzrok i rzekł: O, pełny wszelkiego oszukaństwa i wszelkiej przewrotności, synu diabelski, nieprzyjacielu wszelkiej sprawiedliwości! Nie zaprzestaniesz ty wykrzywiać prostych dróg Pańskich? Oto teraz ręka Pańska na tobie, i będziesz ślepy, i do pewnego czasu nie ujrzysz słońca. I natychmiast ogarnęły go mrok i ciemność, a chodząc wokoło, szukał, kto by go prowadził za rękę. Wtedy prokonsul, ujrzawszy, co się stało, uwierzył, będąc pod wrażeniem nauki Pańskiej.” (DzAp 13,9-12 BW);

„Szaweł zaś, zwany Pawłem, pełen Ducha Świętego, przenikliwie spojrzał na niego i powiedział: „Ty synu diabelski, pełen podstępu i wszelkiej podłości, wrogu wszystkiego, co prawe, czyż nie przestaniesz wykrzywiać „prostych dróg Pańskich”? Dotknie cię teraz ręka Pańska: na jakiś czas zostaniesz ślepy i słońca nie ujrzysz”. Wtem nagle ogarnął go mrok i ciemności, chodził w koło i szukał kogoś, kto by go za rękę prowadził. Patrząc na to prokonsul uwierzył i był głęboko przejęty nauką Pańską.” (DzAp 13,9-12 BP).

4. Jak myślisz, dlaczego Bóg mimo wszystko łagodnie potraktował Elymasa?

5. Gdzie udali się Paweł i jego towarzysze po opuszczeniu Pafos? Co było praktyką uczniów

Jezusa?

DzAp 13,13-15

„Po odpłynięciu z Pafos ci, którzy byli przy Pawle, przybyli do Perge w Pamfilii; Jan natomiast odłączył się od nich i wrócił do Jerozolimy. Oni tymczasem z Perge dotarli do Antiochii Pizydyjskiej, w dzień szabatu weszli do synagogi i usiedli. A po odczytaniu fragmentów Prawa i Proroków, przełożeni synagogi posłali do nich i powiedzieli: Mężowie bracia, skoro jest w was jakieś słowo zachęty do ludu — mówcie.” (DzAp 13,13-15 BPD);

„A odpłynąwszy z Pafu Paweł i a; co z nim byli, przybyli do Perge w Pamfilii. A Jan odszedłszy od nich, wrócił się do Jerozolimy. Ale oni przeszedłszy Pergę, przyszli do Antiochii Pizydyjskiej; a wszedłszy do synagogi w dzień sobotni, usiedli. Po odczytaniu zaś Zakonu i Proroków, posłali do nich przełożeni synagogi, mówiąc: Mężowie bracia, jeśli macie jakie słowo zachęty do ludu, to mówcie.” (DzAp 13,13-15 JW);

„A puściwszy się z Pafu Paweł i ci, którzy z nim byli, przyszli do Pergi Pamfiliejskiej. A Jan odszedłszy od nich, wrócił się do Jeruzalemu. A oni odszedłszy z Pergi, przyszli do Antyjochii Pisydejskiej, a wszedłszy do bóżnicy w dzień sobotni, usiedli. A po przeczytaniu zakonu i proroków, posłali do nich przełożeni bóżnicy, mówiąc: Mężowie bracia! macieli wolę jakie napominanie uczynić do ludu, mówcie.” (DzAp 13,13-15 BG).

6. Jaki był skutek zwiastowania Pawła o Jezusie?

DzAp 13,42-44

„A gdy opuszczali synagogę, prosili ich, aby w następny sabat opowiedzieli im znowu o tych sprawach. Kiedy zaś zgromadzeni w synagodze się rozeszli, poszło wielu Żydów i nabożnych prozelitów za Pawłem i Barnabą, którzy z nimi rozmawiali i nakłaniali ich, aby trwali w łasce Bożej. A w następny sabat zebrało się prawie całe miasto, aby słuchać Słowa Bożego.” (DzAp 13,42-44 BW);

„Gdy zaś oni wychodzili, proszono, aby w następny szabat mówili też do nich słowa. A gdy rozeszło się zgromadzenie, poszło wielu z żydów i z nabożnych prozelitów za Pawłem i Barnabą, którzy mówiąc, zachęcali ich, aby trwali w łasce Bożej. W następny znów szabat prawie całe miasto zebrało się dla słuchania słowa Bożego.” (DzAp 13,42-44 JW);

„A gdy oni wychodzili z bóżnicy żydowskiej, prosili ich poganie, aby i w drugi sabat mówili do nich też słowa. A po rozpuszczeniu zgromadzenia, poszło wiele Żydów i nabożnych nowowierników za Pawłem i Barnabaszem, którzy mówiąc do nich, radzili im, aby trwali w łasce Bożej. A w drugi sabat niemal wszystko miasto się zgromadziło na słuchanie słowa Bożego.” (DzAp 13,42-44 BG).

7. Z jaką reakcją Żydów spotkali się Paweł i Barnaba, gdy zobaczyli tłumy słuchające uczniów Jezusa?

DzAp 13,45.50.51; 14,2.4.5

„Na widok tłumów zazdrość ogarnęła Żydów, którzy rzucając bluźnierstwa, sprzeciwiali się słowom Pawła. (…) Tymczasem Żydzi podburzyli pobożne a wpływowe kobiety oraz wybitne osobistości w mieście, zaczęli prześladować Pawła i Barnabę, wyrzucając ich poza swoje granice. Wtedy, strząsając na nich proch ze swoich nóg, udali się do Ikonium.” (DzAp 13,45.50.51 BP);

„Kiedy Żydzi zobaczyli owe wielkie tłumy ludzi, zapłonęli zazdrością i bluźniąc poczęli występować przeciwko temu, co mówił Paweł. (…) Lecz Żydzi, podburzając pobożne i cieszące się dużymi wpływami niewiasty oraz znaczniejszych obywateli, rozpętali nienawiść przeciwko Pawłowi i Barnabie i w końcu wyrzucili ich ze swoich okolic. Otrząsnąwszy tedy pył z nóg przyszli do Ikonium.” (DzAp 13,45.50.51 BR);

„Lecz Żydzi, którzy nie uwierzyli, podjudzili i rozjątrzyli pogan przeciwko braciom. (…) A ludność miasta była podzielona, jedni byli za Żydami, drudzy zaś za apostołami. Kiedy jednak wszczął się rozruch wśród pogan i Żydów wraz z ich przełożonymi i chciano ich znieważyć i kamienować.” (DezAp 14,2.4.5 BW);

„Lecz żydzi, którzy trwali w niewierze, podburzali serca pogan do nienawiści przeciw braciom (…) W końcu wśród mieszkańców miasta nastąpiło rozdwojenie: jedni stali po stronie żydów, drudzy po stronie apostołów. Kiedy zaś poganie i żydzi, w porozumieniu ze swymi zwierzchnikami, zabierali się do tego, aby ich sponiewierać i ukamienować.” (DzAp 14,2.4.5 Kow).

8. Czy zniechęcało to uczniów do dalszej pracy?

DzAp 13,46.51.52; 14,6.7

„Na to Paweł i Barnaba otwarcie odpowiedzieli: „To wam najpierw powinno być głoszone słowo Boże, skoro jednak je odrzucacie, sami uważacie się za niegodnych życia wiecznego, dlatego zwracamy się do pogan. (…) Wtedy, strząsając na nich proch ze swoich nóg, udali się do Ikonium, a uczniowie pozostali pełni radości i Ducha Świętego.” (DzAp 13,46.51.52 BP);

„Wtedy Paweł i Barnaba odpowiedzieli odważnie i rzekli: Wam to najpierw miało być opowiadane Słowo Boże, skoro jednak je odrzucacie i uważacie się za niegodnych życia wiecznego, przeto zwracamy się do pogan. (…) A oni, otrząsnąwszy na nich proch z nóg swoich, poszli do Ikonium. Uczniowie zaś byli pełni radości i Ducha Świętego.” (DzAp 13,46.51.52 BW);

„A Paweł i Barnaba powiedzieli odważnie: Wam najpierw miało być zwiastowane słowo Boże. Skoro jednak je odrzucacie i uważacie się za niegodnych życia wiecznego, zwracamy się do pogan. (…) A oni, strząsnąwszy na nich pył ze swoich nóg, przyszli do Ikonium. Uczniowie zaś byli pełni radości i Ducha Świętego.” (DzAp 13,46.51.52 BUG);

„Dowiedziawszy się o tym, uszli do miast likaońskich, Listry i Derbe, i okolicy i tam zwiastowali dobrą nowinę.” (DzAp 14,6.7 BW);

„oni, dowiedziawszy się o tym, uciekli do miast lykaońskich Lystry i Derbe oraz w ich okolice i tam głosili Ewangelię.” (DzAp 14,6.7 Kow);

„Zrozumiawszy to, uciekli do miast Likaońskich, do Listry i do Derby, i do okolicznej krainy, A tam kazali Ewangieliję.” (DzAp 14,6.7 BG). 

Doświadczenia i próby

Tekst przewodni: Ps 20,7.8

„Teraz wiem, że Pan wybawił pomazańca swego. Wysłucha go z nieba swego świętego Przez potężną pomoc prawicy swojej. Jedni chlubią się wozami, drudzy końmi, Lecz my chlubimy się imieniem Pana, Boga naszego.” (Ps 20,7.8 BW);

„A ja pewien jestem, że Pan wybawi pomazańca swego, wysłucha go z niebieskiego przybytku i wspomoże siłą swojej prawicy. Jedni są silni mocą rydwanów, inni - rumaków, nasza zaś siła w imieniu Pana, Boga naszego.” (Ps 20,7.8 BR);

„Teraz wiem, że Jahwe użyczy zwycięstwa swemu pomazańcowi, że go wysłucha z nieba, świętej swej siedziby, wspierając mocą swej zbawczej prawicy. Jedni siłę w wozach bojowych [upatrują], inni w rumakach, my zaś silni jesteśmy Imieniem Jahwe, Boga naszego.” (Ps 20,7.8 BP).

1. Jakie doświadczenia miały miejsce w czasie, gdy Ewangelia była skutecznie głoszona za pośrednictwem apostołów?

DzAp 11,27-30; 12,1

„W tym czasie przybyli prorocy z Jerozolimy do Antiochii. Jeden z nich imieniem Agabus pod natchnieniem Ducha Świętego przepowiedział wielki głód, który dotknie całą ziemię, co rzeczywiście miało miejsce za Klaudiusza. W związku z tym uczniowie postanowili, że każdy w miarę możności przyjdzie z pomocą braciom mieszkającym w Judei. Uczynili to, posyłając jałmużnę do starszych w Jerozolimie przez Barnabę i Szawła.” (DzAp 11,27-30 BP);

„A w owym czasie targnął się król Herod na niektórych członków zboru i począł ich gnębić.” (DzAp 12,1 BW);

„W tym czasie król Herod zaczął prześladować niektórych członków Kościoła.” (DzAp 12,1 BP);

„W owym czasie król Herod kazał uwięzić niektórych członków gminy, by wywrzeć na nich swą złość.” (DzAp 12,1 Kow).

2. Kto stał się kolejnymi ofiarami prześladowań?

DzAp 12,2-4

„Jakuba, brata Janowego, kazał ściąć. Gdy zaś widział, że się to podoba Żydom, kazał pojmać i Piotra; a były to dni Przaśników. A gdy go ujął, wtrącił do więzienia i przekazał czterem czwórkom żołnierzy, aby go strzegli, zamierzając po święcie Paschy stawić go przed ludem.” (DzAp 12,2-4 BW);

„Kazał ściąć mieczem Jakuba, brata Jana, a kiedy spostrzegł, że było to po myśli Żydów, wydał także rozkaz aresztowania Piotra. Było to w okresie święta Przaśników. Gdy go pojmano i osadzono w więzieniu, postawiono straż złożoną z czterech oddziałów, po czterech żołnierzy w każdym. Po święcie Paschy miał być wydany w ręce ludu.” (DzAp 12,2-4 BR).

3. Jak w obliczu zagrożenia zachował się Zbór?

DzAp 12,5

„Strzeżono więc Piotra w więzieniu; kościół natomiast trwał w usilnych modlitwach za nim do Boga.” (DzAp 12,5 BPD);

„Zatem Piotr był strzeżony w więzieniu; ale była także za niego gorliwa modlitwa do Boga, rodząca się pośród zboru.” (DzAp 12,5 NBG);

„Gdy Piotr był strzeżony w więzieniu, Kościół zanosił za niego do Boga nieustanne modły.” (DzAp 12,5 BP).

4. Jakie niezwykłe wydarzenie miało miejsce w nocy tuż przed egzekucją?

DzAp 12,6-11

„W nocy, po której Herod miał go wydać, Piotr, skuty podwójnym łańcuchem, spał między dwoma żołnierzami, a strażnicy przed bramą strzegli więzienia. Wtem zjawił się anioł Pański i światłość zajaśniała w celi. Trąciwszy Piotra w bok, obudził go i powiedział: Wstań szybko! Równocześnie z rąk [Piotra] opadły kajdany. Przepasz się i włóż sandały! – powiedział mu anioł. A gdy to zrobił, rzekł do niego: Narzuć płaszcz i chodź za mną! Wyszedł więc i szedł za nim, ale nie wiedział, czy to, co czyni anioł, jest rzeczywistością; zdawało mu się, że to widzenie. Minęli pierwszą i drugą straż i doszli do żelaznej bramy prowadzącej do miasta. Ta otwarła się sama przed nimi. Wyszli więc, przeszli jedną ulicę i natychmiast anioł odstąpił od niego. Kiedy Piotr przyszedł do siebie, powiedział: Teraz wiem na pewno, że Pan posłał swego anioła i wyrwał mnie z rąk Heroda i z tego wszystkiego, czego oczekiwali Żydzi.” (DzAp 12,6-11 BT);

„Tej nocy, po której Herod chciał go wydać ludowi, Piotr spał między dwoma żołnierzami skuty dwoma łańcuchami, a straże strzegły bramy więzienia. Wtedy to zjawił się anioł Pański i światło zalało celę. Trąciwszy Piotra w bok, zbudził go i powiedział: „Wstań szybko”, a łańcuchy opadły mu z rąk. Wtedy powiedział do niego anioł: „Przepasz się i włóż sandały”. Zrobił to. A on do niego: „Narzuć na siebie płaszcz i chodź za mną!” Kiedy już po wyjściu szli razem, nie wiedział, czy to, co anioł czyni, dzieje się naprawdę, bo zdawało mu się, że to tylko przywidzenie. Przeszli obok pierwszej straży, potem drugiej, a gdy zbliżyli się do żelaznej bramy prowadzącej do miasta - sama im się otworzyła; wyszli więc, przeszli jeszcze jedną ulicę i anioł nagle zniknął. Wówczas Piotr uświadomił sobie: „Teraz wiem na pewno, że to Pan posłał anioła swego i uwolnił mnie z ręki Heroda i od tego wszystkiego, czego oczekiwał naród izraelski”.” (DzAp 12,6-11 BP).

5. Gdzie Piotr udał się po swoim ocaleniu?

DzAp 12,12-14

„Gdy sobie to uświadomił, udał się do domu Marii, matki Jana, którego nazywano Markiem, gdzie było wielu zgromadzonych na modlitwie. A gdy zakołatał do drzwi bramy, wyszła dziewczyna, imieniem Rode, aby nasłuchiwać, i poznawszy głos Piotra, z radości nie otworzyła bramy, lecz pobiegła do domu i oznajmiła, że Piotr stoi przed bramą.” (DzAp 12,12-14 BW);

„Po chwili zastanowienia udał się do domu Marii, matki Jana zwanego także Markiem, gdzie zastał wielu zebranych na modlitwie. Gdy zakołatał do bramy wejściowej, wyszła służąca Rode i nasłuchiwała. Poznała Piotra po głosie i z radości zamiast otworzyć bramę wbiegła do domu, by donieść, że przed bramą stoi Piotr.” (DzAp 12,12-14 BP).

6. Jak zareagowali zborownicy na wiadomość, ze Piotr jest wolny?

DzAp 12,15.16

„Oni zaś powiedzieli do niej: Oszalałaś! Ona jednak zapewniała, że tak jest istotnie. A oni na to: To jego anioł. Piotr zaś kołatał nadal. A gdy otworzyli, ujrzeli go i zdumieli się.” (DzAp 12,15.16 BW);

„A oni rzekli do niej: Szalejesz. Ale ona twierdziła, że tak się rzecz ma. Oni zaś mówili: To jego anioł. Lecz Piotr nie przestawał kołatać. A gdy otworzyli, ujrzeli go, i zdumieli się.” (DzAp 12,15.16 JW).

7. Pod czyją opieką byli apostołowie i jaki był los tych, którzy chcieli walczyć z Bogiem i Jego sługami?

DzAp 12,18-23

„Z nastaniem dnia doszło do niemałego popłochu wśród żołnierzy o to, co się stało z Piotrem. Herod poszukiwał go, a ponieważ nie znalazł, przesłuchał strażników i kazał ich wyprowadzić na stracenie. Potem odszedł z Judei do Cezarei i tam przebywał. Toczył on zacięty spór z Tyryjczykami i Sydończykami. Oni zaś jednomyślnie przybyli do niego i po przekonaniu Blasta, podkomorzego królewskiego, prosili o pokój, ponieważ ich kraj pobierał żywność z (ziem) królewskich. W oznaczonym dniu Herod, ubrany w szatę królewską, zasiadł na tronie i publicznie przemawiał do nich; lud zaś wołał: Głos to boga nie człowieka. W tej samej chwili uderzył go anioł Pana, ponieważ nie oddał chwały Bogu; potem stoczony przez robactwo, oddał ostatnie tchnienie.” (DzAp 12,18-23 BPD);

„Z nastaniem dnia wielki niepokój powstał wśród żołnierzy o to, co stało się z Piotrem. Herod kazał go poszukać, a gdy go nie znaleziono, sam przesłuchał strażników i skazał ich na śmierć. Następnie opuścił Judeę i zatrzymał się w Cezarei. [Herod] oburzony był bardzo na mieszkańców Tyru i Sydonu. Oni zaś wysłali do niego wspólne poselstwo, które zyskało dla siebie przychylność Blasta, zarządcy skarbca królewskiego. Prosili o pokój, gdyż byli zależni gospodarczo od króla. W wyznaczonym dniu Herod przywdział szaty królewskie, zasiadł na tronie i przemówił do nich. Lud zaś zaczął wołać: „Tak przemawia bóg, a nie człowiek”. Natychmiast poraził go anioł Pański, ponieważ nie oddał chwały Bogu. Wyzionął ducha i stoczyło go robactwo.” (DzAp 12,18-23 BP).

8. Czego uczy nas ta historia?

Wątpliwości i nowe wyzwania

Tekst przewodni: DzAp 11,18

„A gdy to usłyszeli, uspokoili się i wielbili Boga, mówiąc: Tak więc i poganom dał Bóg upamiętanie ku żywotowi.” (DzAp 11,18 BW).

1. Jak zareagowali chrześcijanie pochodzenia żydowskiego po powrocie Piotra do Jerozolimy?

DzAp 11,1-3

„Apostołowie i bracia przebywający w Judei dowiedzieli się, że i poganie przyjęli słowo Boże. Gdy więc Piotr przybył do Jerozolimy, ci, którzy byli pochodzenia żydowskiego, robili mu wymówki: „Poszedłeś do ludzi nie obrzezanych i jadłeś z nimi” (DzAp 11,1-3 BP);

„Apostołowie i bracia, którzy byli w Judei, usłyszeli, że również poganie przyjęli słowo Boże. A gdy Piotr przybył do Jerozolimy, spierali się z nim ci, którzy pochodzili z obrzezania; Mówiąc: Wszedłeś do ludzi nieobrzezanych i jadłeś z nimi.” (DzAp 11,1-3 BUG);

„I usłyszeli apostołowie i bracia, którzy byli w Judei, że i poganie przyjęli słowo Boże. Gdy zaś Piotr przyszedł do Jeruzalem spierali się z nim ci, co byli z obrzezania, mówiąc: Czemu wszedłeś do ludzi nieobrzezanych, i jadłeś z nimi?” (Dzap 11,1-3 JW).

2. Jakiej odpowiedzi udzielił Piotr?

DzAp 11,4.5.12-18

„Zaś Piotr zaczął i wyjaśniał im po kolei, mówiąc: Ja byłem w mieście Joppie i się modliłem. Potem w uniesieniu zobaczyłem widzenie jakieś schodzące naczynie, jak wielkie płótno, czterema rogami spuszczane z Nieba; i dotarło aż do mnie. (…) Zaś Duch mi powiedział, by nic się nie wahając, iść razem z nimi. Przyszło też ze mną sześciu braci i weszliśmy do domu tego męża. A on nam oznajmił, jak zobaczył w swoim domu stojącego anioła, który mu powiedział: Poślij mężczyzn do Joppy oraz wezwij Szymona, zwanego Piotrem, on ci powie słowa, wśród których zostaniesz zbawiony, ty i cały twój dom. Ale w czasie, gdy ja zacząłem mówić, spadł na nich Duch Święty, jak i na początku na nas. Zaś ja przypomniałem sobie słowo Pana, jak mówił: Jan chrzcił wodą, ale wy zostaniecie ochrzczeni w Duchu Świętym. Jeśli więc Bóg dał im równy dar, jak i nam, którzy uwierzyliśmy względem Pana Jezusa Chrystusa, jakże ja byłbym władny zabronić Bogu? Więc kiedy to usłyszeli, uspokoili się oraz chwalili Boga, mówiąc: Zatem i poganom Bóg dał skruchę ku życiu.” (DzAp 11,4.5.12-18 NBG);

„Piotr więc zaczął im po kolei wyjaśniać: „Modliłem się w mieście Joppa i w zachwyceniu zobaczyłem jakiś przedmiot, podobny do wielkiego płótna, które spuszczając się czterema końcami z nieba opadało aż do mnie.” (…) Duch zaś powiedział do mnie, abym bez wahania z nimi poszedł. Wybrało się więc ze mną również sześciu braci i przybyliśmy do domu tego człowieka. On zaś opowiedział nam, jak w swoim domu ujrzał anioła, jak stanął przed nim i powiedział: „Poślij do Joppy po Szymona Piotra, który przekaże ci naukę, dzięki której sam się zbawisz i cały twój dom”. Gdy zacząłem przemawiać, Duch Święty zstąpił na nich, tak jak na nas na początku. Przypomniałem sobie słowa Pana: „Jan chrzcił wodą, wy zaś zostaniecie ochrzczeni Duchem Świętym”. Jeżeli więc Bóg dał im ten sam dar, co i nam wierzącym w Pana Jezusa Chrystusa, czyż mogłem się Bogu przeciwstawić?” Kiedy to usłyszeli, zamilkli, a wielbiąc Boga mówili: „To już i poganom dał Bóg łaskę nawrócenia, która zapewnia życie” (DzAp 11,4.5.12-18 BP).

3. Co w tym czasie działo się w innych miejscach, gdzie zwiastowano Ewangelię?

DzAp 11,19-21

„Ci więc, którzy się rozproszyli na skutek prześladowania, jakie wybuchło z powodu Szczepana, dotarli aż do Fenicji, Cypru i Antiochii, głosząc naukę jedynie Żydom. Wśród nich znajdowali się Cypryjczycy i Cyrenejczycy, którzy po przybyciu do Antiochii przemawiali także do Greków, głosząc dobrą nowinę o Panu Jezusie. A ręka Pańska była z nimi, wielka bowiem liczba uwierzyła i nawróciła się do Pana.” (DzAp 11,19-21 BP);

„Ci mianowicie, co się rozproszyli podczas prześladowania, które nastało za Szczepana, doszli aż do Fenicji i Cypru i Antiochii, nikomu nie głosząc nauki, tylko samym żydom. A byli wśród nich niektórzy mężowie z Cypru i Cyrenaiki, którzy, przyszedłszy do Antiochii, mówili i do Greków, opowiadając Pana Jezusa. I była z nimi ręka Pańska; wielka też liczba tych, co uwierzyli, nawróciła się do Pana.” (DzAp 11,19-21 JW).

4. Jak zareagowali chrześcijanie z Jerozolimy, gdy dowiedzieli się o zwiastowaniu w innych częściach? Jak myślisz, dlaczego wysłano Barnabę?

DzAp 11,22.23

„Wieść o tym doszła do uszu Kościoła w Jeruzalem. Wysłano do Antiochii Barnabę. Gdy on przybył i zobaczył działanie łaski Bożej, ucieszył się i zachęcał wszystkich, aby całym sercem wytrwali przy Panu.” (DzAp 11,22.23 BT);

„Zaś relacja o nich dotarła do uszu zboru, który był w Jerozolimie; zatem wysłali Barnabasza, by poszedł do Antiochii. Ten kiedy przybył oraz zobaczył łaskę Boga, uradował się oraz zachęcał wszystkich, aby postanowieniem serca pozostawać przy Panu.” (DzAp 11,22.23 NBG);

„Wieść o tym doszła także do uszu członków gminy w Jerozolimie. Wtedy wysłano do Antiochii Barnabę. Gdy przybył na miejsce i ujrzał działanie łaski Bożej, radował się i upominał wszystkich, żeby z całego serca dochowali wierności Panu.” (DzAp 11,22.23 Kow).

5. Kim był Barnaba i jaki cel sobie postawił?

DzAp 11,24; 4,36.37

„Był to bowiem mąż dobry i pełen Ducha Świętego i wiary. Sporo też ludzi zostało pozyskanych dla Pana.” (DzAp 11,24 BW);

„Był to bowiem mąż zacny, pełen Ducha Świętego i wiary. Tak więc pozyskano dla Pana jeszcze wielką rzeszę ludu.” (DzAp 11,24 Kow);

„Bowiem był mężem odpowiednim, pełnym Ducha Świętego i wiary. Tak został przypisany Panu liczny tłum.” (DzAp 11,24 NBG);

„Józef zaś, nazwany przez apostołów Barnabą, co można przetłumaczyć jako Syn Zachęty, lewita rodem z Cypru, po sprzedaniu posiadanej przez siebie roli, przyniósł pieniądze i położył u stop apostołów.” (DzAp 4,36.37 BPD);

„A Józef, nazwany przez Apostołów Barnaba, to znaczy Syn Pocieszenia, lewita rodem z Cypru, sprzedał ziemię, którą posiadał, a pieniądze przyniósł i złożył u stóp Apostołów.” (DzAp 4,36.37 BT).

6. Jak myślisz, do jakich ludzi i środowisk Bóg posyła Ciebie?