List do Kolosan

Tekst pamięciowy: Kol 3,1.2

„A tak, jeśliście wzbudzeni z Chrystusem, tego co w górze szukajcie, gdzie siedzi Chrystus po prawicy Bożej; o tym, co w górze, myślcie, nie o tym, co na ziemi.” (Kol 3,1.2 BW);

„Jeśli więc razem z Chrystusem zostaliście wzbudzeni, zabiegajcie o to, co w górze, gdzie siedzi Chrystus po prawicy Boga; o tym, co w górze, myślcie, nie o tym, co na ziemi.” (Kol 3,1.2 BPD).

Wstęp: Adresatami Listu do Kolosan są mieszkańcy kolosów, niewielkiego miasta we Frygii leżącego w dolinie rzeki Likos, u podnóża góry Kadmos, w odległości około 190 km od Efezu. Ok 17 km na północny zachód od Kolosów znajdowała się starożytna Laodycea, a około 26 km Hierapolis. Miasto istniało przynajmniej od V wieku p.n.e. W okresie od V do III wieku było głównym ośrodkiem miejskim w dolinie Likosu. Podstawę dobrobytu Kolosów, oprócz handlu, stanowił wyrób tkanin wełnianych, a nazwy miasta używano do określania ciemnoczerwonego barwnika stosowanego do farbowania wełny. Na początku ery chrześcijańskiej Kolosy utraciły dawne znaczenie na rzecz sąsiadującej z nimi Laodycei. Region doliny Likosu nawiedzały częste trzęsienia ziemi. Wedle informacji znajdującej się u Tacyta jedno z nich, datowane na 60/61 rok, bardzo poważnie dotknęło Laodyceę, a przypuszczalnie również Kolosy. Miasto popadło w ruinę w III wieku po Chr., a w jego pobliżu założono nowe miasto o nazwie Chonai.
Ludność Kolosów stanowili rodowici Frygijczycy, Grecy oraz spora, szacowana na około 10 tysięcy, kolonia żydowska. W Kolosach oddawano cześć Artemidzie Efeskiej i Zeusowi Laodycejskiemu, a także Menowi, Selene, Demeter, Hygiei, Heliosowi, Atenie, Izydzie i Serapisowi i innym pomniejszym bóstwom. Rejon Kolosów był też znany w starożytności z ekstatycznych kultów misteryjnych bogini Kybele. W pobliskim Hierapolis, obok świątyni Apollina, znajdowała się grota Plutonion – uważana za wejście do podziemi – do której wydobywał się przez szczeliny trujący gaz. Do groty mieli prawo wchodzić jedynie kapłani frygijskiej bogini ziemi Kybele – eunuchowie, zwani Galloi. Wchodzili tam jednak i śmiałkowie spoza stanu kapłańskiego. Pobyt w grocie powodował halucynacyjne wizje – jak wierzono – dar bogini, który otrzymać mogli tylko najdoskonalsi.
Wspólnota chrześcijańska w Kolosach, składająca się głównie z dawnych pogan, powstała w I wieku. Została założona najprawdopodobniej przez kolosanina Epafrasa, ucznia świętego Pawła Apostoła.

1. Jak ap. Paweł pisze o duchowym rozwoju Kolosan?
Kol 1,4-10

„Bo usłyszeliśmy o wierze waszej w Chrystusie Jezusie i o miłości, jaką żywicie dla wszystkich świętych, dla nadziei, która jest przygotowana dla was w niebie; o niej to słyszeliście już przedtem w ewangelicznym Słowie prawdy, które was doszło; tak dzieje się to zarówno na całym świecie, jak i pośród was od tego dnia, kiedy usłyszeliście i poznaliście łaskę Bożą w prawdzie, że ona wydaje owoc i rośnie. Tak też nauczyliście się go od Epafrasa, umiłowanego współsługi naszego, który jest wiernym sługą Chrystusowym dla was, który też doniósł nam o miłości waszej w Duchu. Dlatego i my od tego dnia, kiedy to usłyszeliśmy, nie przestajemy się za was modlić i prosić, abyście doszli do pełnego poznania woli jego we wszelkiej mądrości i duchowym zrozumieniu, abyście postępowali w sposób godny Pana ku zupełnemu jego upodobaniu, wydając owoc w każdym dobrym uczynku i wzrastając w poznawaniu Boga.” (Kol 1,4-10 BW).

2. Przed czym ostrzega Paweł wzrastających duchowo Kolosan?
Kol 2,4-8

„Mówię to, abyście nie dali się zwieść nikomu fałszywymi dowodami. Bo chociaż nieobecny ciałem, duchem jestem z wami i raduję się, znając wasz ład i stałość waszej wiary w Chrystusa. Przyjęliście Chrystusa Jezusa [jako swego] Pana, działajcie też w łączności z Nim: zakorzenieni w Nim i wbudowani w Niego umacniajcie się w wierze, zgodnie z tym, czegoście się nauczyli, i nieustannie składajcie dziękczynienie. Uważajcie, aby ktoś z was nie został zwabiony w niewolę [błędu] przez filozofię lub chytry podstęp, wywodzące się z ludzkich podań o siłach kosmicznych, a nie z Chrystusa.” (Kol 2,4-8 BP);

„Mówię o tym, aby was nikt nie zwodził podstępnymi wywodami. Bo chociaż ciałem jestem nieobecny, to jednak duchem jestem z wami i cieszę się, widząc wasz porządek i niewzruszoność waszej wiary w Chrystusa. Jak więc przyjęliście Jezusa Chrystusa, Pana, tak w Nim postępujcie, zakorzenieni i budujący się w Nim, i umacniający się w wierze, tak jak was nauczono; przepełnieni wdzięcznością. Uważajcie, aby was kto nie wpędził w niewolę filozofią i mrzonkami, opartymi na przekazach ludzkich i na zasadach świata, a nie na Chrystusie.” (Kol 2,4-8 BPD).

3. O jakich wpływach duchowych mówi Paweł do Kolosan i jakie stanowisko zajmuje?
Kol 2,11-13; 2,15-23

„W nim też zostaliście obrzezani obrzezką, dokonaną nie ręką ludzką, gdy wyzuliście się z grzesznego ciała ziemskiego; to jest obrzezanie Chrystusowe. Wraz z nim zostaliście pogrzebani w chrzcie, w którym też zostaliście wespół wzbudzeni przez wiarę w moc Boga, który go wzbudził z martwych. I was, którzy umarliście w grzechach i w nieobrzezanym ciele waszym, wespół z nim ożywił, odpuściwszy nam wszystkie grzechy.” (Kol 2,11-13 BW);

„W Nim też otrzymaliście obrzezanie, nie z ludzkiej ręki, lecz obrzezanie Chrystusowe [polegające] na wyzbyciu się ciała zmysłowego. Z Nim jesteście pogrzebani przez chrzest. Z Nim też razem zostaliście wskrzeszeni przez wiarę w moc Boga, który wskrzesił Go z martwych. Wespół z Nim i was umarłych z powodu grzechów i waszego nie obrzezanego ciała przywrócił do życia. Wspaniałomyślnie odpuścił nam wszystkie grzechy.” (Kol 2,11-13 BP);

„Przez Niego rozbroił zwierzchności i potęgi, na publiczne wystawił pośmiewisko, ciągnąc je w swoim triumfalnym pochodzie. Niechaj nikt nie odważa się krytykować was czy to z powodu pokarmu i napoju, czy też z powodu święta, nowiu księżyca lub szabatu. To są tylko cienie rzeczy przyszłych, a rzeczywistością jest Ciało Chrystusa. Niechaj nikt, kto lubuje się w fałszywej pokorze lub w przesadnej czci aniołów, opierając się na [rzekomych] widzeniach, nie odsądza was od nagrody, pyszniąc się bez powodu swoim przyziemnym sposobem myślenia - nie podporządkowuje się [wtedy] Głowie. A Jej całe Ciało zawdzięcza pożywienie i powiązanie w całość, dzięki zespalającym członkom wzrasta, [sprawcą zaś tego] wzrostu jest Bóg. Jeśli tedy razem z Chrystusem umarliście dla żywiołów świata, dlaczego - jak byście jeszcze żyli w świecie - pozwalacie sobie narzucać takie zakazy: „Nie dotykaj, nie jedz, nie ruszaj”? Czyż te wszystkie rzeczy zgodnie z ludzkimi nakazami i naukami nie są [przeznaczone] na spożycie? Przepisy te mają tylko pozory mądrości na skutek czy to przeceniania własnego pomysłu, czy poniżania samego siebie, czy surowego umartwiania ciała, ale nie posiadają żadnego znaczenia dla opanowania żądzy zmysłów.” (Kol 2,15-23 BP);

„Rozbroił nadziemskie władze i zwierzchności, i wystawił je na pokaz, odniósłszy w nim triumf nad nimi. Niechże was tedy nikt nie sądzi z powodu pokarmu i napoju albo z powodu święta lub nowiu księżyca bądź sabatu. Wszystko to są tylko cienie rzeczy przyszłych; rzeczywistością natomiast jest Chrystus. Niech was nikt nie potępia, kto ma upodobanie w poniżaniu samego siebie i w oddawaniu czci aniołom, a opierając się na swoich widzeniach, pyszni się bezpodstawnie cielesnym usposobieniem swoim, a nie trzyma się głowy, z której całe ciało, odżywiane i spojone stawami i ścięgnami, rośnie wzrostem Bożym. Jeśli tedy z Chrystusem umarliście dla żywiołów świata, to dlaczego poddajecie się takim zakazom, jakbyście w świecie żyli: nie dotykaj, nie kosztuj, nie ruszaj? Przecież to wszystko niszczeje przez samo używanie, a są to tylko przykazania i nauki ludzkie. Mają one pozór mądrości w obrzędach wymyślonych przez ludzi, w poniżaniu samego siebie i w umartwianiu ciała, ale nie mają żadnej wartości, gdy chodzi o opanowanie zmysłów.” (Kol 2,15-23 BW).

Uwaga: Kontekst tego fragmentu Listu do Kolosan (2 rozdział) wskazuje, że Kolosanie byli krytykowani przez środowiska judaistyczne za nieprzestrzeganie ceremonialnych przepisów Starego Testamentu takich jak: obrzezka, święta oraz pokarmy. Tekst jednak nie sugeruje, żeby Kolosanie spożywali nieczyste pokarmy lub łamali sabat. Paweł zwracając się do Kolosan krytykuje duchowość polegającą na przesadnej ascezie, poleganiu na wizjach, poniżaniu siebie samego oraz oddawaniu czci aniołom. Apostoł wyraźnie dystansuje się od tych praktyk i mówi, że mają one jedynie pozór mądrości wskazując, że prawdziwy duchowy rozwój polega na codziennym dźwiganiu krzyża Pana Jezusa.

4. Jak Paweł pojmował duchowy rozwój i co zalecał Kolosanom?
Kol 3,1.2.5-9
„Jeśli więc razem z Chrystusem zostaliście wzbudzeni, zabiegajcie o to, co w górze, gdzie siedzi Chrystus po prawicy Boga; o tym, co w górze, myślcie, nie o tym, co na ziemi. (…) Uśmierćcie zatem to, co w członkach ziemskie: rozwiązłość, nieczystość, zmysłowość, złe pragnienia i zachłanność równoznaczną z bałwochwalstwem. Z ich powodu Boży gniew nadciąga na nieposłusznych synów. Dawniej, gdy w tym żyliście, i wy postępowaliście podobnie, ale teraz odrzućcie i wy to wszystko: gniew, porywczość, złość, oszczerstwo, nieprzyzwoite słowa z waszych ust; nie okłamujcie się nawzajem skoro zdarliście z siebie starego człowieka wraz z jego postępkami.” (Kol 3,1.2.5-9 BPD);

„Jeśli razem z Chrystusem powstaliście z martwych, szukajcie tego, co w górze, gdzie jest Chrystus siedzący po prawicy Boga. Zdążajcie do tego, co w górze, a nie do tego, co na ziemi. (…) Uśmiercajcie zatem w ciele waszym to, co jest przyziemne: rozpustę, nieczystość, lubieżność, złą pożądliwość i żądzę nadmiernego posiadania, która jest bałwochwalstwem. To właśnie ściąga karzącą sprawiedliwość Boga na zbuntowanych. Wy także niegdyś wiedliście podobne życie, kiedyście żyli w tych [grzechach]. Lecz teraz wyrzućcie daleko od siebie to wszystko: gniew, niechęć, złość, bluźnierstwo, a nieprzyzwoite słowa niech nie kalają waszych ust. Nie okłamujcie się wzajemnie, zwlekliście przecież z siebie „starego człowieka” z jego uczynkami.” (Kol 3,1.2.5-9 BP).

5. O jakich, ważnych cechach wspomina również apostoł?
Kol 3,12-17

„Przeto jako wybrańcy Boga, święci i umiłowani, obleczcie się w tkliwe miłosierdzie, dobroć, pokorę, łagodność i cierpliwość, znosząc jedni drugich i wybaczając sobie wzajemnie, jeśliby ktoś zawinił przeciwko wam. Jak Pan darował wam, tak i wy innym darujcie. A ponad wszystko kierujcie się miłością, która jest spójnią [wszelkich] cnót. Niech w sercach waszych panuje pokój Chrystusowy, do którego zostaliście powołani, by tworzyć jedno Ciało. I składajcie dziękczynienie. Niech słowo Chrystusa obfituje w was: nauczajcie i napominajcie jedni drugich z prawdziwą mądrością. Śpiewajcie Bogu z całego serca i z wdzięcznością psalmy, hymny i natchnione pieśni. Cokolwiek czynicie lub mówicie, czyńcie wszystko w imię Pana Jezusa, dziękując przez Niego Bogu Ojcu.” (Kol 3,12-17 BP);

„Jako więc wybrańcy Boży - święci i umiłowani - obleczcie się w serdeczne współczucie, w dobroć, pokorę, cichość, cierpliwość, znosząc jedni drugich i wybaczając sobie nawzajem, jeśliby ktoś miał coś do zarzucenia drugiemu: jak Pan wybaczył wam, tak i wy. Na to zaś wszystko [przywdziejcie] miłość, która jest spoiwem doskonałości. A w sercach waszych niech panuje pokój Chrystusowy, do którego też zostaliście wezwani w jednym Ciele. I bądźcie wdzięczni. Słowo Chrystusa niech w was mieszka w [całym swym] bogactwie: z całą mądrością nauczajcie i napominajcie siebie, psalmami, hymnami, pieśniami pełnymi ducha, pod wpływem łaski śpiewając Bogu w waszych sercach. A cokolwiek mówicie lub czynicie, wszystko [niech będzie] w imię Pana Jezusa, dziękując Bogu Ojcu przez Niego.” (Kol 3,12-17 BT);

„Dlatego jako wybrani Boży, święci i ukochani, przywdziejcie serdeczne współczucie, dobroć, pokorę, łagodność i cierpliwość, okazując jedni drugim wyrozumiałość i wybaczając sobie nawzajem, jeśli ktoś ma powód do skargi przeciw komuś: jak Chrystus darował wam, tak [czyńcie] i wy; a na to wszystko [przywdziejcie] miłość, która jest spójnią doskonałości. Ponadto w waszych sercach niech rządzi pokój Chrystusowy, do którego też zostaliście powołani w jednym ciele; i bądźcie wdzięczni! Niech was przepełnia Słowo Chrystusa: z całą mądrością nauczajcie i napominajcie jedni drugich przez psalmy, hymny, natchnione pieśni, z wdzięcznością nucąc w waszych sercach Bogu; i wszystko, cokolwiek robicie w słowie lub czynie, [róbcie] w imieniu Pana Jezusa, dziękując przez Niego Bogu Ojcu.” (Kol 3,12-17 BPD).

6. O co zabiegał Paweł, gdy pisał do zborów?
Kol 4,2-4

„Trwajcie w modlitwie, czuwając w niej z dziękczynieniem. Módlcie się przy tym i za nas, aby Bóg otworzył nam bramy Słowa dla rozgłoszenia tajemnicy Chrystusa — z powodu której jestem też więźniem — abym ujawnił ją tak, jak powinienem.” (Kol 4,2-4 BPD);

„Bądźcie wytrwali w modlitwie, która podtrzymuje czujność i [pobudza] do dziękczynienia. Módlcie się też za nas, aby Bóg dał nam możność głoszenia nauki o tajemnicy Chrystusowej, dla której aż do tej pory pozostaję więźniem, abym ją obwieścił zgodnie z moim obowiązkiem.” (Kol 4,2-4 BP).

7. Jakie miejscowości wspomina Paweł w Liście do Kolosan?
Kol 4,12.13.15.16

„Pozdrawia was Epafras, który pochodzi spośród was, sługa Chrystusa Jezusa, który nieustannie toczy za was bój w modlitwach, abyście byli doskonali i trwali we wszystkim, co jest wolą Bożą. Wystawiam mu bowiem świadectwo, że ponosi wielki trud za was i za tych, którzy są w Laodycei i w Hierapolis. (...) Pozdrówcie braci w Laodycei i Nymfasa, i zbór, który jest w jego domu. A gdy ten list będzie u was odczytany, postarajcie się o to, aby został odczytany także w zborze Laodycejczyków, a ten, który jest z Laodycei, i wy też przeczytajcie.” (Kol 2,12.13.15.16 BW);

„Pozdrawia was Epafras, wasz krajan, sługa Chrystusa [Jezusa], który nieustannie oręduje za wami w modlitwie, abyście niewzruszenie trwali w doskonałości i we wszystkim zdali się całkowicie na wolę Bożą. Oświadczam, że jest przejęty głęboką troską o was i o tych, co są w Laodycei i Hierapolis. Macie także pozdrowienia od Łukasza, kochanego lekarza, i od Demasa. Pozdrówcie braci w Laodycei oraz Nimfasa i Kościół gromadzący się w jego domu. Kiedy już list ten zostanie u was przeczytany, postarajcie się, aby zapoznał się z nim Kościół w Laodycei. Wy zaś przeczytajcie list do Laodycei.” (Kol 2,12.13.15.16 BP).

8. Porównaj poselstwo zawarte w Liście do Kolosan oraz poselstwo do Laodycei (lekcja nr 8) – czym różniły się te dwie społeczności?