Tekst
pamięciowy: Kol 3,1.2
„A tak,
jeśliście wzbudzeni z Chrystusem, tego co w górze szukajcie, gdzie
siedzi Chrystus po prawicy Bożej; o tym, co w górze, myślcie, nie
o tym, co na ziemi.” (Kol 3,1.2 BW);
„Jeśli
więc razem z Chrystusem zostaliście wzbudzeni, zabiegajcie o to, co
w górze, gdzie siedzi Chrystus po prawicy Boga; o tym, co w górze,
myślcie, nie o tym, co na ziemi.” (Kol 3,1.2 BPD).
Wstęp:
Adresatami Listu do Kolosan są
mieszkańcy kolosów, niewielkiego miasta we Frygii leżącego w
dolinie rzeki Likos, u podnóża góry Kadmos, w odległości około
190 km od Efezu. Ok 17 km na północny zachód od Kolosów
znajdowała się starożytna Laodycea, a około 26 km Hierapolis.
Miasto istniało przynajmniej od V wieku p.n.e. W okresie od V do III
wieku było głównym ośrodkiem miejskim w dolinie Likosu. Podstawę
dobrobytu Kolosów, oprócz handlu, stanowił wyrób tkanin
wełnianych, a nazwy miasta używano do określania ciemnoczerwonego
barwnika stosowanego do farbowania wełny. Na początku ery
chrześcijańskiej Kolosy utraciły dawne znaczenie na rzecz
sąsiadującej z nimi Laodycei. Region doliny Likosu nawiedzały
częste trzęsienia ziemi. Wedle informacji znajdującej się u
Tacyta jedno z nich, datowane na 60/61 rok, bardzo poważnie dotknęło
Laodyceę, a przypuszczalnie również Kolosy. Miasto popadło w
ruinę w III wieku po Chr., a w jego pobliżu założono nowe miasto
o nazwie Chonai.
Ludność
Kolosów stanowili rodowici Frygijczycy, Grecy oraz spora, szacowana
na około 10 tysięcy, kolonia żydowska. W Kolosach oddawano cześć
Artemidzie Efeskiej i Zeusowi Laodycejskiemu, a także Menowi,
Selene, Demeter, Hygiei, Heliosowi, Atenie, Izydzie i Serapisowi i
innym pomniejszym bóstwom. Rejon Kolosów był też znany w
starożytności z ekstatycznych kultów misteryjnych bogini Kybele. W
pobliskim Hierapolis, obok świątyni Apollina, znajdowała się
grota Plutonion – uważana za wejście do podziemi – do której
wydobywał się przez szczeliny trujący gaz. Do groty mieli prawo
wchodzić jedynie kapłani frygijskiej bogini ziemi Kybele –
eunuchowie, zwani Galloi. Wchodzili tam jednak i śmiałkowie spoza
stanu kapłańskiego. Pobyt w grocie powodował halucynacyjne wizje –
jak wierzono – dar bogini, który otrzymać mogli tylko
najdoskonalsi.
Wspólnota
chrześcijańska w Kolosach, składająca się głównie z dawnych
pogan, powstała w I wieku. Została założona najprawdopodobniej
przez kolosanina Epafrasa, ucznia świętego Pawła Apostoła.
1. Jak
ap. Paweł pisze o duchowym rozwoju Kolosan?
Kol
1,4-10
„Bo
usłyszeliśmy o wierze waszej w Chrystusie Jezusie i o miłości,
jaką żywicie dla wszystkich świętych, dla nadziei, która jest
przygotowana dla was w niebie; o niej to słyszeliście już przedtem
w ewangelicznym Słowie prawdy, które was doszło; tak dzieje się
to zarówno na całym świecie, jak i pośród was od tego dnia,
kiedy usłyszeliście i poznaliście łaskę Bożą w prawdzie, że
ona wydaje owoc i rośnie. Tak też nauczyliście się go od
Epafrasa, umiłowanego współsługi naszego, który jest wiernym
sługą Chrystusowym dla was, który też doniósł nam o miłości
waszej w Duchu. Dlatego i my od tego dnia, kiedy to usłyszeliśmy,
nie przestajemy się za was modlić i prosić, abyście doszli do
pełnego poznania woli jego we wszelkiej mądrości i duchowym
zrozumieniu, abyście postępowali w sposób godny Pana ku zupełnemu
jego upodobaniu, wydając owoc w każdym dobrym uczynku i wzrastając
w poznawaniu Boga.” (Kol 1,4-10 BW).
2.
Przed czym ostrzega Paweł wzrastających duchowo Kolosan?
Kol
2,4-8
„Mówię
to, abyście nie dali się zwieść nikomu fałszywymi dowodami. Bo
chociaż nieobecny ciałem, duchem jestem z wami i raduję się,
znając wasz ład i stałość waszej wiary w Chrystusa. Przyjęliście
Chrystusa Jezusa [jako swego] Pana, działajcie też w łączności z
Nim: zakorzenieni w Nim i wbudowani w Niego umacniajcie się w
wierze, zgodnie z tym, czegoście się nauczyli, i nieustannie
składajcie dziękczynienie. Uważajcie, aby ktoś z was nie został
zwabiony w niewolę [błędu] przez filozofię lub chytry podstęp,
wywodzące się z ludzkich podań o siłach kosmicznych, a nie z
Chrystusa.” (Kol 2,4-8 BP);
„Mówię
o tym, aby was nikt nie zwodził podstępnymi wywodami. Bo chociaż
ciałem jestem nieobecny, to jednak duchem jestem z wami i cieszę
się, widząc wasz porządek i niewzruszoność waszej wiary w
Chrystusa. Jak więc przyjęliście Jezusa Chrystusa, Pana, tak w Nim
postępujcie, zakorzenieni i budujący się w Nim, i umacniający się
w wierze, tak jak was nauczono; przepełnieni wdzięcznością.
Uważajcie, aby was kto nie wpędził w niewolę filozofią i
mrzonkami, opartymi na przekazach ludzkich i na zasadach świata, a
nie na Chrystusie.” (Kol 2,4-8 BPD).
3. O
jakich wpływach duchowych mówi Paweł do Kolosan i jakie stanowisko
zajmuje?
Kol
2,11-13; 2,15-23
„W
nim też zostaliście obrzezani obrzezką, dokonaną nie ręką
ludzką, gdy wyzuliście się z grzesznego ciała ziemskiego; to jest
obrzezanie Chrystusowe. Wraz z nim zostaliście pogrzebani w chrzcie,
w którym też zostaliście wespół wzbudzeni przez wiarę w moc
Boga, który go wzbudził z martwych. I was, którzy umarliście w
grzechach i w nieobrzezanym ciele waszym, wespół z nim ożywił,
odpuściwszy nam wszystkie grzechy.” (Kol 2,11-13 BW);
„W Nim
też otrzymaliście obrzezanie, nie z ludzkiej ręki, lecz obrzezanie
Chrystusowe [polegające] na wyzbyciu się ciała zmysłowego. Z Nim
jesteście pogrzebani przez chrzest. Z Nim też razem zostaliście
wskrzeszeni przez wiarę w moc Boga, który wskrzesił Go z martwych.
Wespół z Nim i was umarłych z powodu grzechów i waszego nie
obrzezanego ciała przywrócił do życia. Wspaniałomyślnie
odpuścił nam wszystkie grzechy.” (Kol 2,11-13 BP);
„Przez
Niego rozbroił zwierzchności i potęgi, na publiczne wystawił
pośmiewisko, ciągnąc je w swoim triumfalnym pochodzie. Niechaj
nikt nie odważa się krytykować was czy to z powodu pokarmu i
napoju, czy też z powodu święta, nowiu księżyca lub szabatu. To
są tylko cienie rzeczy przyszłych, a rzeczywistością jest Ciało
Chrystusa. Niechaj nikt, kto lubuje się w fałszywej pokorze lub w
przesadnej czci aniołów, opierając się na [rzekomych] widzeniach,
nie odsądza was od nagrody, pyszniąc się bez powodu swoim
przyziemnym sposobem myślenia - nie podporządkowuje się [wtedy]
Głowie. A Jej całe Ciało zawdzięcza pożywienie i powiązanie w
całość, dzięki zespalającym członkom wzrasta, [sprawcą zaś
tego] wzrostu jest Bóg. Jeśli tedy razem z Chrystusem umarliście
dla żywiołów świata, dlaczego - jak byście jeszcze żyli w
świecie - pozwalacie sobie narzucać takie zakazy: „Nie dotykaj,
nie jedz, nie ruszaj”? Czyż te wszystkie rzeczy zgodnie z ludzkimi
nakazami i naukami nie są [przeznaczone] na spożycie? Przepisy te
mają tylko pozory mądrości na skutek czy to przeceniania własnego
pomysłu, czy poniżania samego siebie, czy surowego umartwiania
ciała, ale nie posiadają żadnego znaczenia dla opanowania żądzy
zmysłów.” (Kol 2,15-23 BP);
„Rozbroił
nadziemskie władze i zwierzchności, i wystawił je na pokaz,
odniósłszy w nim triumf nad nimi. Niechże was tedy nikt nie sądzi
z powodu pokarmu i napoju albo z powodu święta lub nowiu księżyca
bądź sabatu. Wszystko to są tylko cienie rzeczy przyszłych;
rzeczywistością natomiast jest Chrystus. Niech was nikt nie
potępia, kto ma upodobanie w poniżaniu samego siebie i w oddawaniu
czci aniołom, a opierając się na swoich widzeniach, pyszni się
bezpodstawnie cielesnym usposobieniem swoim, a nie trzyma się głowy,
z której całe ciało, odżywiane i spojone stawami i ścięgnami,
rośnie wzrostem Bożym. Jeśli tedy z Chrystusem umarliście dla
żywiołów świata, to dlaczego poddajecie się takim zakazom,
jakbyście w świecie żyli: nie dotykaj, nie kosztuj, nie ruszaj?
Przecież to wszystko niszczeje przez samo używanie, a są to tylko
przykazania i nauki ludzkie. Mają one pozór mądrości w obrzędach
wymyślonych przez ludzi, w poniżaniu samego siebie i w umartwianiu
ciała, ale nie mają żadnej wartości, gdy chodzi o opanowanie
zmysłów.” (Kol 2,15-23 BW).
Uwaga:
Kontekst tego fragmentu Listu
do Kolosan (2 rozdział) wskazuje, że Kolosanie byli krytykowani
przez środowiska judaistyczne za nieprzestrzeganie ceremonialnych
przepisów Starego Testamentu takich jak: obrzezka, święta oraz
pokarmy. Tekst jednak nie sugeruje, żeby Kolosanie spożywali
nieczyste pokarmy lub łamali sabat. Paweł zwracając się do
Kolosan krytykuje duchowość polegającą na przesadnej ascezie,
poleganiu na wizjach, poniżaniu siebie samego oraz oddawaniu czci
aniołom. Apostoł wyraźnie dystansuje się od tych praktyk i mówi,
że mają one jedynie pozór mądrości wskazując, że prawdziwy
duchowy rozwój polega na codziennym dźwiganiu krzyża Pana Jezusa.
4. Jak
Paweł pojmował duchowy rozwój i co zalecał Kolosanom?
Kol
3,1.2.5-9
„Jeśli
więc razem z Chrystusem zostaliście wzbudzeni, zabiegajcie o to, co
w górze, gdzie siedzi Chrystus po prawicy Boga; o tym, co w górze,
myślcie, nie o tym, co na ziemi. (…) Uśmierćcie zatem to, co w
członkach ziemskie: rozwiązłość, nieczystość, zmysłowość,
złe pragnienia i zachłanność równoznaczną z bałwochwalstwem. Z
ich powodu Boży gniew nadciąga na nieposłusznych synów. Dawniej,
gdy w tym żyliście, i wy postępowaliście podobnie, ale teraz
odrzućcie i wy to wszystko: gniew, porywczość, złość,
oszczerstwo, nieprzyzwoite słowa z waszych ust; nie okłamujcie się
nawzajem skoro zdarliście z siebie starego człowieka wraz z jego
postępkami.” (Kol 3,1.2.5-9 BPD);
„Jeśli
razem z Chrystusem powstaliście z martwych, szukajcie tego, co w
górze, gdzie jest Chrystus siedzący po prawicy Boga. Zdążajcie do
tego, co w górze, a nie do tego, co na ziemi. (…) Uśmiercajcie
zatem w ciele waszym to, co jest przyziemne: rozpustę, nieczystość,
lubieżność, złą pożądliwość i żądzę nadmiernego
posiadania, która jest bałwochwalstwem. To właśnie ściąga
karzącą sprawiedliwość Boga na zbuntowanych. Wy także niegdyś
wiedliście podobne życie, kiedyście żyli w tych [grzechach]. Lecz
teraz wyrzućcie daleko od siebie to wszystko: gniew, niechęć,
złość, bluźnierstwo, a nieprzyzwoite słowa niech nie kalają
waszych ust. Nie okłamujcie się wzajemnie, zwlekliście przecież z
siebie „starego człowieka” z jego uczynkami.” (Kol 3,1.2.5-9
BP).
5. O
jakich, ważnych cechach wspomina również apostoł?
Kol
3,12-17
„Przeto
jako wybrańcy Boga, święci i umiłowani, obleczcie się w tkliwe
miłosierdzie, dobroć, pokorę, łagodność i cierpliwość,
znosząc jedni drugich i wybaczając sobie wzajemnie, jeśliby ktoś
zawinił przeciwko wam. Jak Pan darował wam, tak i wy innym
darujcie. A ponad wszystko kierujcie się miłością, która jest
spójnią [wszelkich] cnót. Niech w sercach waszych panuje pokój
Chrystusowy, do którego zostaliście powołani, by tworzyć jedno
Ciało. I składajcie dziękczynienie. Niech słowo Chrystusa
obfituje w was: nauczajcie i napominajcie jedni drugich z prawdziwą
mądrością. Śpiewajcie Bogu z całego serca i z wdzięcznością
psalmy, hymny i natchnione pieśni. Cokolwiek czynicie lub mówicie,
czyńcie wszystko w imię Pana Jezusa, dziękując przez Niego Bogu
Ojcu.” (Kol 3,12-17 BP);
„Jako
więc wybrańcy Boży - święci i umiłowani - obleczcie się w
serdeczne współczucie, w dobroć, pokorę, cichość, cierpliwość,
znosząc jedni drugich i wybaczając sobie nawzajem, jeśliby ktoś
miał coś do zarzucenia drugiemu: jak Pan wybaczył wam, tak i wy.
Na to zaś wszystko [przywdziejcie] miłość, która jest spoiwem
doskonałości. A w sercach waszych niech panuje pokój Chrystusowy,
do którego też zostaliście wezwani w jednym Ciele. I bądźcie
wdzięczni. Słowo Chrystusa niech w was mieszka w [całym swym]
bogactwie: z całą mądrością nauczajcie i napominajcie siebie,
psalmami, hymnami, pieśniami pełnymi ducha, pod wpływem łaski
śpiewając Bogu w waszych sercach. A cokolwiek mówicie lub
czynicie, wszystko [niech będzie] w imię Pana Jezusa, dziękując
Bogu Ojcu przez Niego.” (Kol 3,12-17 BT);
„Dlatego
jako wybrani Boży, święci i ukochani, przywdziejcie serdeczne
współczucie, dobroć, pokorę, łagodność i cierpliwość,
okazując jedni drugim wyrozumiałość i wybaczając sobie nawzajem,
jeśli ktoś ma powód do skargi przeciw komuś: jak Chrystus darował
wam, tak [czyńcie] i wy; a na to wszystko [przywdziejcie] miłość,
która jest spójnią doskonałości. Ponadto w waszych sercach niech
rządzi pokój Chrystusowy, do którego też zostaliście powołani w
jednym ciele; i bądźcie wdzięczni! Niech was przepełnia Słowo
Chrystusa: z całą mądrością nauczajcie i napominajcie jedni
drugich przez psalmy, hymny, natchnione pieśni, z wdzięcznością
nucąc w waszych sercach Bogu; i wszystko, cokolwiek robicie w słowie
lub czynie, [róbcie] w imieniu Pana Jezusa, dziękując przez Niego
Bogu Ojcu.” (Kol 3,12-17 BPD).
6. O
co zabiegał Paweł, gdy pisał do zborów?
Kol
4,2-4
„Trwajcie
w modlitwie, czuwając w niej z dziękczynieniem. Módlcie się przy
tym i za nas, aby Bóg otworzył nam bramy Słowa dla rozgłoszenia
tajemnicy Chrystusa — z powodu której jestem też więźniem —
abym ujawnił ją tak, jak powinienem.” (Kol 4,2-4 BPD);
„Bądźcie
wytrwali w modlitwie, która podtrzymuje czujność i [pobudza] do
dziękczynienia. Módlcie się też za nas, aby Bóg dał nam możność
głoszenia nauki o tajemnicy Chrystusowej, dla której aż do tej
pory pozostaję więźniem, abym ją obwieścił zgodnie z moim
obowiązkiem.” (Kol 4,2-4 BP).
7.
Jakie miejscowości wspomina Paweł w Liście do Kolosan?
Kol
4,12.13.15.16
„Pozdrawia
was Epafras, który pochodzi spośród was, sługa Chrystusa Jezusa,
który nieustannie toczy za was bój w modlitwach, abyście byli
doskonali i trwali we wszystkim, co jest wolą Bożą. Wystawiam mu
bowiem świadectwo, że ponosi wielki trud za was i za tych, którzy
są w Laodycei i w Hierapolis. (...) Pozdrówcie braci w Laodycei i
Nymfasa, i zbór, który jest w jego domu. A gdy ten list będzie u
was odczytany, postarajcie się o to, aby został odczytany także w
zborze Laodycejczyków, a ten, który jest z Laodycei, i wy też
przeczytajcie.” (Kol 2,12.13.15.16 BW);
„Pozdrawia
was Epafras, wasz krajan, sługa Chrystusa [Jezusa], który
nieustannie oręduje za wami w modlitwie, abyście niewzruszenie
trwali w doskonałości i we wszystkim zdali się całkowicie na wolę
Bożą. Oświadczam, że jest przejęty głęboką troską o was i o
tych, co są w Laodycei i Hierapolis. Macie także pozdrowienia od
Łukasza, kochanego lekarza, i od Demasa. Pozdrówcie braci w
Laodycei oraz Nimfasa i Kościół gromadzący się w jego domu.
Kiedy już list ten zostanie u was przeczytany, postarajcie się, aby
zapoznał się z nim Kościół w Laodycei. Wy zaś przeczytajcie
list do Laodycei.” (Kol 2,12.13.15.16 BP).
8.
Porównaj poselstwo zawarte w Liście do Kolosan oraz poselstwo do
Laodycei (lekcja nr 8) – czym
różniły się te dwie społeczności?