Tekst
pamięciowy: Iz 33,6
„Nadejdą
dla ciebie czasy bezpieczne. Bogactwem zbawienia to mądrość i
poznanie, bojaźń przed Panem to jego skarb.” (Iz 33,6 BW);
„I
zawita trwały pokój w jego czasach. Zasobem sił zbawczych -
mądrość i wiedza, jego skarbem jest bojaźń Pańska.” (Iz 33,6
BT);
„Udziałem
[wiernego ] będzie czas bezpieczny, pełnia zbawienia, mądrość,
umiejętność! A jego skarbem będzie bojaźń Jahwe.” (Iz 33,6
BP).
Wstęp:
Pergamon, miasto w
północno-zachodniej Anatolii (obecnie ruiny koło miasta Bergama w
Turcji), starożytna stolica hellenistycznej monarchii założonej w
283 p.n.e. przez dynastię Attalidów. Wokół istniejącego tu
pierwotnie zamku, za czasów perskich (VI-IV w. p.n.e.) rozwinęło
się greckie miasto.
Ok. 284 p.n.e. komendant Filetajros, dowódca zamku-skarbca
Aleksandra Wielkiego, uniezależnił się od Lizymacha i ogłosił
niezależnym władcą. Jego następcy: Eumenes I (263-241 p.n.e.) i
Attalos I (241-197 p.n.e.), ogłosili niezależność. Attalos I
ogłosił się królem Pergamonu. Po opanowaniu większości terenów
zachodniej Azji Mniejszej władcy zapewnili Pergamonowi potęgę
polityczną i gospodarczą.
Największy rozkwit Pergamonu przypada na czasy panowania Eumenesa
II (197-159 p.n.e.), kiedy to Pergamon pokonał Galatów. Król,
sojusznik Rzymu, na mocy pokoju w Apamei (188 p.n.e.) uzyskał
większość posiadłości Seleucydów w Azji Mniejszej. Przejęcie
od Syryjczyków handlu ze Wschodem oraz wysoko rozwinięte rolnictwo
i hodowla przyczyniły się do wzrostu potęgi Pergamonu.
W tym czasie rozpoczęto produkcję pergaminu, konkurującego z
egipskim papirusem, obłożonym zakazem wywozu poza Egipt. Jednym ze
świadectw potęgi i bogactwa Pergamonu stało się budownictwo oraz
rozwój oświaty. Królowie Pergamonu założyli bibliotekę, drugą
po Bibliotece Aleksandryjskiej, przy której rozwinęła się szkoła
filologiczna.
W latach ok. 250-160 p.n.e. Pergamon był jednym z głównych
ośrodków rzeźby hellenistycznej. Następcy Eumenesa (Attalos II –
159-139 p.n.e. i Attalos III 139-133 p.n.e.) kontynuowali politykę
przymierza z Rzymem. Attalos III, ostatni prawy potomek dynastii,
zapisał swoje państwo w testamencie Rzymowi (133 p.n.e.).
Mimo sprzeciwu ludności Rzymianie opanowali Pergamon (131 p.n.e.) i
większość jego terenów zamienili w rzymską prowincję Azję. W
okresie cesarstwa Pergamon odgrywał ważną rolę gospodarczą i
kulturalną. W II w n.e. był centrum pielgrzymek do sanktuarium
Asklepiosa. W czasach bizantyjskich utracił znaczenie. W 717
zniszczony przez Arabów.
1. W
jaki sposób Pan Jezus przedstawia się aniołowi zboru w Pergamonie?
Obj
2,12
„Aniołowi
Kościoła w Pergamonie napisz: To mówi Ten, który ma miecz
obosieczny, ostry.” (Obj 2,12 BT);
„Aniołowi
gminy pergamońskiej napisz: To mówi ten, który jest uzbrojony w
ostry miecz obosieczny.” (Obj 2,12 Kow).
2.
Jakim określeniem nazwano miasto Pergamon i dlaczego?
Obj
2,13; por. Ez 28,2; Dan 4,26.27; Abd 1,1.3
„Wiem,
gdzie mieszkasz, tam, gdzie jest tron szatana; a jednak trzymasz się
mocno mego imienia i nie zaparłeś się wiary we mnie, nawet w
dniach, kiedy Antypas, świadek mój wierny, został zabity u was,
gdzie szatan ma swoje mieszkanie.” (Obj 2,13 BW);
„Znam
uczynki twoje i gdzie mieszkasz, to jest, gdzie jest stolica
szatańska, a iż trzymasz imię moje i nie zaprzałeś się wiary
mojej, i w one dni, w które Antypas, świadek mój wierny, zabity
jest u was, gdzie szatan mieszka.” (Obj 2,13 BG);
„Synu
człowieczy, powiedz księciu Tyru: Tak mówi Pan, Jahwe: Ponieważ
pyszniłeś się w swym sercu, mówiłeś: „Bogiem jestem,
mieszkanie Boga zajmuję w sercu mórz”. Przecież ty człowiekiem
jesteś, nie Bogiem. Swoje serce postawiłeś na równi z sercem
Boga.” (Ez 28,2 BP);
„Synu
człowieczy, powiedz władcy Tyru: Tak mówi Pan Bóg: Ponieważ
serce twoje stało się wyniosłe, powiedziałeś: Ja jestem Bogiem,
ja zasiadam na Boskiej stolicy, w sercu mórz - a przecież ty jesteś
tylko człowiekiem, a nie Bogiem, i rozum chciałeś mieć równy
rozumowi Bożemu.” (Ez 28,2 BT);
„Dwanaście
miesięcy później przechadzając się po tarasie pałacu
królewskiego w Babilonie, król mówił sobie: Oto wielki Babilon,
który zbudowałem jako siedzibę królewską dla siebie, posługując
się siłą mojej potęgi ku chwale mojego majestatu.” (Dan
4,26.27 BR);
„Gdy
bowiem król Nebukadnesar po upływie dwunastu miesięcy przechadzał
się po pałacu królewskim w Babilonie, odezwał się król i rzekł:
Czy to nie jest ów wielki Babilon, który zbudowałem na siedzibę
króla dzięki potężnej mojej mocy i dla uświetnienia mojej
wspaniałości?” (Dan 4,26.27 BW);
„Widzenie
Abdiasza. Usłyszałem wieść od Jahwe, a między narody wyprawiono
posłańca: „Powstańcie, podnieśmy się do walki przeciw niemu;”
1a Tak mówi Jahwe-Pan do Edomu: (...) Zwodzi cię pycha twego serca:
mieszkasz w grotach skalnych, na wysokościach wznosisz swe
mieszkanie i mówisz sobie: „Któż zdoła mnie ściągnąć na
ziemię?” (Abd 1,1.3 BP);
„Widzenie
Abdiasza. Tak mówi Wszechmogący Pan o Edomie: Słyszeliśmy wieść
od Pana i wysłano gońca do narodów: Wstańcie! Ruszmy przeciwko
niemu! Do boju! (...) Pycha twojego serca zwiodła cię, który
mieszkasz w rozpadlinach skalnych, swoją siedzibę umieściłeś
wysoko, myśląc w swoim sercu: Kto mnie sprowadzi na ziemię?”
(Abd 1,1.3 BW);
„Widzenie
Abdiasza. Wprowadzenie Tak mówi Pan Bóg do Edomus. Wieść
niezawodną usłyszeliśmy od Pana, a zwiastuna wysłano do narodów:
Powstańcie! Stańcie przeciw niemu do bitwy! (...) A pycha twego
serca zwiodła ciebie, który mieszkasz w rozpadlinach skalnych,
który na wysokościach założyłeś swoją siedzibę, który mówisz
w swym sercu: Któż mnie strąci na ziemię?” (Abd 1,1.3 BT).
3. Na
jakie doświadczenia byli gotowi wyznawcy Jezusa a jakie napomnienie
otrzymali?
Obj
2,13-15
„Wiem,
gdzie mieszkasz, tam, gdzie jest tron szatana; a jednak trzymasz się
mocno mego imienia i nie zaparłeś się wiary we mnie, nawet w
dniach, kiedy Antypas, świadek mój wierny, został zabity u was,
gdzie szatan ma swoje mieszkanie. Lecz mam ci nieco za złe,
mianowicie, że są tam tacy, którzy trzymają się nauki Balaama,
który nauczał Balaka, jak uwodzić synów izraelskich, by spożywali
rzeczy bałwanom ofiarowane i uprawiali nierząd. Tak i ty masz u
siebie takich, którzy również trzymają się nauki nikolaitów.”
(Obj 2,13-15 BW);
„Wiem,
gdzie mieszkasz - tam, gdzie wznosi się tron szatana. Lecz ty
trzymasz się mocno imienia mego i nie zaparłeś się wiary we mnie,
nawet w owych dniach, kiedy mój wierny świadek Antypas poniósł
śmierć u was, gdzie znajduje się siedziba szatana. Ale mam nieco
przeciwko tobie: Masz tam zwolenników nauki Balaama. Ten poradził
Balakowi, żeby zarzucił sidła na synów Izraela i skłonił ich do
spożywania mięsa ofiarowanego bałwanom oraz do rozpusty. A ty masz
także ludzi, którzy w podobny sposób stali się zwolennikami nauki
nikolaitów.” (Obj 2,13-15 Kow).
Uwaga:
Nikolaici to chrześcijańska
herezja gnostycka z I wieku głosząca nieskrępowaną swobodę
obyczajów. Wspomniana w dwóch wersetach drugiego rozdziału
Apokalipsy św. Jana, ostatniej księgi Nowego Testamentu. Zdaniem
nikolaitów chrześcijanie nie musieli separować się od
społeczeństwa pogańskiego i mogli zachowywać w życiu codziennym
jego zwyczaje, jak nierząd czy uczestnictwo w ucztach ofiarnych, bez
szkody dla swej duchowości.
Sekta
powstała w 2 poł. I w.; wg Euzebiusza z Cezarei „istniała przez
krótki przeciąg czasu” (HE III 29,1). Jej nazwa pochodzi od
imienia Mikołaja, które jest z kolei greckim odpowiednikiem imienia
Balaama.
Bileam,
syn Beora – Prorok z Mezopotamii, którego Balak, król Moabu
poprosił, by przeklął Izraelitów w czasie ich wędrówki po
pustyni. Pokonali oni właśnie Amorytów i Balak obawiał się, że
przyszła kolej na jego kraj. Początkowo Balaam odmówił spotkania
z królem, lecz za drugim razem wyraził zgodę. Zamiast przekląć
Izraelitów, pobłogosławił im trzy razy. Później jednak próbował
sprowadzić zgubę na Izraelitów, zgubę przez bałwochwalstwo
Izraelitów z Moabitkami.
„Wszak
to one [kobiety moabskie] za radą Bileama pobudziły synów
izraelskich do odstępstwa od Pana na rzecz Peora i stąd wynikła
klęska dla zboru Pana.” (4 Mjż 31,16). Bileam został zabity w
czasie ataku Izraelitów na Midianitów. Patrz Joz. 13,22.
Do
uwagi:
„Izraelici
zabili również mieczem razem z innymi wieszcza Balaama, syna
Beora.” (Joz 13,22 BP).
4. W
jakich okolicznościach współczesny chrześcijanin
styka się z zagrożeniem bałwochwalstwa i niemoralności?
Jak należy przeciwdziałać tym
zjawiskom?
5. Do
czego wzywa swoich wyznawców Jezus i co obiecuje?
Obj
2,16-17
„Upamiętaj
się więc; a jeżeli nie, przyjdę do ciebie wkrótce i będę z
nimi walczył mieczem ust moich. Kto ma uszy, niechaj słucha, co
Duch mówi do zborów. Zwycięzcy dam nieco z manny ukrytej i kamyk
dam mu biały, a na kamyku tym wypisane nowe imię, którego nikt nie
zna, jak tylko ten, który je otrzymuje.” (Obj 2,16-17 BW);
„Nawróć
się zatem! Jeśli zaś nie - przyjdę do ciebie niebawem i będę z
nimi walczył mieczem moich ust. Kto ma uszy, niechaj posłyszy, co
mówi Duch do Kościołów. Zwycięzcy dam manny ukrytej i dam mu
biały kamyk, a na kamyku wypisane imię nowe, którego nikt nie zna
oprócz tego, kto je otrzymuje.” (Obj 2,16-17 BT).