Błogosławieni ubodzy w duchu!

Tekst przewodni: Ps 40,5

„Błogosławiony człowiek, który nadzieję swoją złożył w Jahwe, a nie przyłącza się do ludzi zuchwałych ani do tych, którzy drogą kłamstwa podążają.” (Ps 40,5 BP);

„Szczęśliwy, kto zaufał Panu, a nie poszedł za tymi, co się pysznią i wybierają drogę zakłamania.” (Ps 40,5 BR).

1. Jakie pierwsze słowa padły z ust Pana Jezusa w „kazaniu na Górze”?

Mt 5,1-3

„Tedy Jezus, widząc tłumy, wstąpił na górę. A gdy usiadł, przystąpili do niego jego uczniowie. I otworzywszy usta swoje, nauczał ich, mówiąc: Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem ich jest Królestwo Niebios.” (Mt 5,1-3 BW);

„Tymczasem (Jezus) widząc te tłumy, wstąpił na górę, a gdy usiadł, przystąpili do Niego Jego uczniowie. Wówczas otworzył swoje usta i zaczął ich nauczać tymi słowy: Szczęśliwi ubodzy w duchu, gdyż ich jest Królestwo Niebios.” (Mt 5,1-3 BPD).

Uwaga: „U Żydów zastosowanie słowa „ubogi” było szczególne. W języku hebrajskim jego odpowiednikami są słowa „ani” albo „ebion”. Słowa te w języku hebrajskim mają cztery stopnie znaczeniowe: 1. najpierw znaczą po prostu: biedny, 2. potem oznaczają: skoro biedny, przeto pozbawiony znaczenia, władzy, pomocy, prestiżu, 3. następnie: skoro pozbawiony wpływu, przeto deptany i uciskany, 4. i wreszcie, oznaczają człowieka, który z tego powodu, że nie ma żadnych środków doczesnych, cała ufność pokłada w Bogu.

Tak więc w języku hebrajskim słowo „ubogi” oznaczało m. in. pokornego i bezradnego człowieka, który cała swą ufność pokładał w Bogu. Takie znaczenie nadaje temu słowu Psalmista, kiedy pisze: „Oto biedak wołał i Pan go usłyszał, i wybawił go z wszystkich jego ucisków.” (Ps 34,7)” (W. Barclay, Ewangelia św. Mateusza, t. I, s. 116).

2. Czy jest Boża wolą, abyśmy żyli w skrajnym ubóstwie?

Przyp.Sal. 30,7-9; por. Mt 6,11

„O dwie rzeczy Cię błagam, nie odmawiaj mi tego, zanim umrę: Oddal ode mnie fałsz i słowo kłamliwe, ubóstwa i bogactwa nie dawaj mi w dziedzictwie. Pozwól mi spożywać chleba według mojej potrzeby, abym, będąc nasycony, nie zaparł się [Ciebie] i nie mówił: „Kimże jest Jahwe?” Albo będąc ubóstwem przyciśnięty nie kradł i nie znieważał Imienia mego Boga.” (Przyp.Sal 30,7-9 BP);

„Tylko o dwie rzeczy cię proszę, nie odmawiaj mi ich, dopóki nie umrę: Trzymaj mnie z dala od fałszu i kłamstwa i spraw, bym nie był ni biedny, ni bogaty, lecz żebym miał tylko pod dostatkiem chleba. Nie chciałbym bowiem, opływając we wszystko, zaprzeć się Ciebie i zapytać: A któż to jest Pan Bóg? Albo, cierpiąc nędzę dotkliwą, z konieczności stać się złodziejem, znieważając w ten sposób imię mego Boga.” (Przyp.Sal 30,7-9 BR);

„Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj.” (Mt 6,11 BP);

„Udziel nam dziś naszej codziennej porcji chleba” (Mt 6,11 BPD).

3. O jakim rodzaju ubóstwa mówił więc w tym błogosławieństwie (Mt 5,3) Pan Jezus?

Ef 2,11.12; Rz 3,9.10.19

„Pamiętajcie zatem, że ci, którzy uważają się za obrzezanych na skutek znaku wykonywanego ręką na ciele, nazywali niegdyś nie obrzezanymi was, którzy z urodzenia byliście poganami. W tym czasie bowiem żyliście bez Chrystusa, wykluczeni ze społeczności Izraela, bez udziału w przymierzach obietnicy, bez nadziei i bez Boga w świecie.” (Ef 2,11.12 BP);

„Tak więc wy, poganie z urodzenia, zwani nie obrzezanymi przez tych, którzy - ze względu na znak uczyniony ludzką ręką na ich ciele - zowią się obrzezanymi, pamiętajcie, że kiedyś byliście poza Chrystusem; uchodziliście za obcych względem społeczności izraelskiej; nie mieliście też udziału w obietnicach przymierzy; byliście pozbawieni i nadziei, i Boga na tym świecie.” (Ef 2,11.12 BR);

„Cóż tedy? Czy ich przewyższamy? Żadną miarą! Dopiero co wykazaliśmy, że zarówno Żydzi, jak i Grecy - wszyscy pozostają pod grzechem, tak jak to zostało napisane: Nie ma sprawiedliwego, nawet jednego.” (Rz 3,9.10 BR);

„Cóż tedy? Czy jesteśmy wyróżnieni? Bynajmniej. Bo dopiero co wykazaliśmy, że wszyscy: żydzi i poganie - są pod panowaniem grzechu. Tak bowiem mówi Pismo: "Nikt nie jest sprawiedliwy, nikt zgoła.” (Rz 3,9.10 Kow);

„Wiemy zaś, że Prawo przemawia do tych, którzy je uznają, a mówi dlatego, aby zamknęły się każde usta i aby cały świat uległ wyrokowi Boga.” (Rz 3,19 BP);

„A wiemy, że to, co mówi Zakon, odnosi się tylko do tych, którzy poddani są Zakonowi. Więc niech zamilkną usta wszelkie i niech świat cały podda się wyrokom sprawiedliwości Bożej.” (Rz 3,19 Kow);

„A wiemy, że wszystko, co mówi Prawo, mówi do tych, którzy podlegają Prawu. I stąd każde usta muszą zamilknąć i cały świat musi się uznać winnym wobec Boga.” (Rz 3.19 BT).

Uwaga: Jeden z Przekładów, oddaje tekst Mateusza 5,3 następująco: „Szczęśliwi, którzy są świadomi swej potrzeby duchowej, gdyż do nich należy królestwo niebios”, a Parafraza Nowego Testamentu eksponuje sens: „Szczęśliwi ludzie pokorni, do nich bowiem należy Królestwo Niebios”.

4. W jakiej Przypowieści Pan Jezus Chrystus zobrazował ludzi: „ubogiego w duchu” i zarozumiałego.

Łk 18,9-14

„Tym, którzy siebie uważali za sprawiedliwych, a innymi pogardzali, powiedział taką przypowieść: - Dwóch ludzi weszło do świątyni, aby się pomodlić: jeden był faryzeuszem, a drugi celnikiem. Faryzeusz stojąc tak się modlił: Boże, dziękuję Ci, że nie jestem taki jak inni ludzie: złodzieje, krzywdziciele, cudzołożnicy, albo jak ten oto celnik. Poszczę dwa razy w tygodniu, daję dziesięciny ze wszystkiego, co nabywam. A celnik stanął z daleka i nie śmiał nawet oczu podnieść do nieba, ale bił się w piersi mówiąc: Boże, bądź miłościw mnie grzesznemu. Powiadam wam: Ten odszedł do domu bardziej usprawiedliwiony niż tamten. Bo kto się wynosi, będzie poniżony, a kto się uniża, będzie wywyższony.” (Łk 18,9-14 BP).

5. Jakie mniemanie miał o sobie Paweł, zanim stał się Apostołem Jezusa Chrystusa?

Gal 1,13.14; Flp 3,4-6

„Słyszeliście przecież o moim postępowaniu ongiś, gdy jeszcze wyznawałem judaizm, jak z niezwykłą gorliwością zwalczałem Kościół Boży i usiłowałem go zniszczyć, jak w żarliwości o judaizm przewyższałem wielu moich rówieśników z mego narodu, jak byłem szczególnie wielkim zapaleńcem w zachowywaniu tradycji moich przodków.” (Gal 1,13.14 BT);

„Słyszeliście o moim postępowaniu, kiedy jeszcze byłem związany z judaizmem; o tym, z jaką gwałtownością prześladowałem Kościół Boży, starając się zniszczyć go; o tym, jak w przestrzeganiu religijnych zwyczajów żydowskich prześcigałem wielu moich rówieśników, będąc zagorzałym obrońcą tradycji ojców.” (Gal 1,13.14 BR);

„Ja wprawdzie mógłbym pokładać ufność w ciele. Jeśli bowiem komuś się wydaje, że może swoją ufność pokładać w ciele, to ja tym bardziej. Obrzezany zostałem ósmego dnia, jestem z rodu Izraela, z pokolenia Beniamina, Hebrajczyk z Hebrajczyków, w stosunku do Prawa byłem faryzeuszem, a pod względem gorliwości prześladowcą Kościoła, w wypełnianiu legalnej sprawiedliwości - bez zarzutu.” (Flp 3,4-6 BP);

„Chociaż ja mógłbym swą nadzieję także w ciele pokładać. Jeśli komu się wydaje, że może pokładać swą nadzieję w ciele, to tym więcej mógłbym ja to uczynić. Ósmego dnia zostałem obrzezany, pochodzę z narodu izraelskiego, z pokolenia Beniamina, jestem Hebrajczykiem i potomkiem Hebrajczyków, w stosunku do Zakonu byłem faryzeuszem, stosownie do ideału swego byłem prześladowcą Kościoła [Bożego], w pełnieniu sprawiedliwości, opartej na Zakonie, byłem człowiekiem nienagannym.” (Flp 3,4-6 Kow).

6. Co uświadomił sobie, gdy spotkał Chrystusa?

Rz 7,24; por. DzAp 22,6-8.10

„Jestem nieszczęśliwym człowiekiem! Któż mnie wyrwie z ciała podległego tej śmierci?” (Rz 7,24 BP);

„Nędznyż ja człowiek! Któż mię wybawi z tego ciała śmierci?” (Rz 7,24 BG);

„Gdy w czasie drogi zbliżałem się do Damaszku, około południa nagle oślepiło mnie światło z nieba. Upadłem na ziemię i usłyszałem głos, skierowany do mnie: „Szawle, Szawle, dlaczego mnie prześladujesz?” Wtedy zapytałem: „Kim jesteś, Panie?” - Odpowiedział mi: „Ja jestem Jezusem z Nazaretu, którego prześladujesz”. A ja pytałem dalej: „Panie, co mam czynić?” Pan mi odpowiedział: „Wstań, idź do Damaszku, a tam ci wszystko powiedzą, co masz czynić”.” (DzAp 22,6-8.10 BP);

„A gdy byłem w drodze i zbliżałem się do Damaszku, stało się koło południa, że nagle olśniła mnie wielka światłość z nieba, i upadłem na ziemię i usłyszałem głos do mnie mówiący: Saulu, Saulu, czemu mnie prześladujesz? A ja odpowiedziałem: Kto jesteś, Panie? I rzekł do mnie: Ja jestem Jezus Nazareński, którego ty prześladujesz. I rzekłem: Co mam czynić, Panie? Pan zaś rzekł do mnie: Powstań i idź do Damaszku, a tam ci wszystko powiedzą, co ci jest przeznaczone, żebyś uczynił.” (DzAp 22,6-8.10 BW).

7. Jak ocenił to, co posiadał przed poznaniem Jezusa Chrystusa?

Flp 3,7-11

„Ale to wszystko, co miało dla mnie wartość, ze względu na Chrystusa uznaję za bezwartościowe. I naprawdę uważam za stratę to wszystko w porównaniu z najwyższą wartością, jaką jest poznanie Chrystusa Jezusa, mojego Pana. Właśnie dla Niego wyzbyłem się tego wszystkiego i uważam to za śmieci, byle bym tylko mógł zdobyć Chrystusa i w Nim się znaleźć, nie mając mojej sprawiedliwości (płynącej) z Prawa, ale tę, którą daje wiara w Chrystusa - Bożą, opartą na wierze. Dzięki niej poznam zarówno Jego, jak i moc Jego zmartwychwstania, będę miał udział w Jego cierpieniach (w nadziei), że upodobniając się do Niego w śmierci, dojdę do chwalebnego powstania z martwych.” (Flp 3,7-11 BP);

„Lecz wszystko to, tak kiedyś cenne dla mnie, teraz, ze względu na Chrystusa, zapisuję na straty. Zresztą wszystko inne również - w porównaniu z wartością, jaką przedstawia dla mnie możność poznania Chrystusa Jezusa, Pana mojego - uważam za stratę. Dla Chrystusa wyzbyłem się [dobrowolnie] wszystkiego i wszystko przedstawia dla mnie wartość nie większą niż zwykłe śmieci. Cenię sobie jedynie to, bym mógł pozyskać Chrystusa i zjednoczyć się z Nim całkowicie. I wcale już nie twierdzę, że sam dostąpiłem usprawiedliwienia [wskutek dokonania pewnych uczynków nakazanych] przez Prawo, lecz jestem przekonany, że sprawiedliwość, jaką posiadam, otrzymałem od Boga dzięki wierze w Chrystusa; sprawiedliwości takiej udziela Bóg każdemu, kto wierzy. Tak więc pragnę usilnie poznać Chrystusa, [by zrozumieć] moc Jego zmartwychwstania, mieć udział w Jego cierpieniach, stać się podobnym do Niego przez uczestniczenie w Jego śmierci i mieć nadzieję powrotu z martwych do życia.” (Flp 3,7-11 BR).  

Nauczanie i uzdrawianie

Tekst przewodni: Mt 4,23

„I obchodził Jezus całą Galileę, nauczając w tamtejszych synagogach, głosząc Ewangelię o królestwie i lecząc wszystkie choroby i wszelkie słabości wśród ludu.” (Mt 4,23 BT).

1. Jakie wydarzenia towarzyszyły nauczaniu Jezusa Chrystusa?

Mt 4,23-25; 5,1

„I obchodził Jezus całą Galileę, nauczając w ich synagogach i głosząc ewangelię o Królestwie i uzdrawiając wszelką chorobę i wszelką niemoc wśród ludu. I rozeszła się wieść o nim po całej Syrii. I przynosili do niego wszystkich, którzy się źle mieli i byli nawiedzeni różnymi chorobami i cierpieniami, opętanych, epileptyków i sparaliżowanych, a On uzdrawiał ich. I szły za nim liczne rzesze z Galilei i z Dziesięciogrodu, i z Jerozolimy, i z Judei, i z Zajordania.” (Mt 4,23-25 BW);

„Następnie zaczął obchodzić całą Galileę, nauczać w ich synagogach i głosić ewangelię Królestwa oraz uzdrawiać wszelką chorobę i wszelkie niedomaganie wśród ludu. I rozeszła się wieść o Nim po całej Syrii; wówczas przynieśli Mu wszystkich, którzy się mieli źle, gniecionych różnorodnymi chorobami i bólami, dręczonych przez demony, lunatykujących oraz sparaliżowanych — i uzdrowił ich. Szły też za Nim liczne tłumy z Galilei i z Dziesięciogrodu, z Jerozolimy, z Judei i z Zajordania.” (Mt 4,23-25 BPD);

„Jezus, widząc tłumy, wyszedł na górę. A gdy usiadł, przystąpili do Niego Jego uczniowie.” (Mt 5,1 BT).

2. Kto pewnego dnia przyszedł do Mistrza, prosząc Go o pomoc?

Mr 5,21-24; Łk 8,41.42

„A gdy się Jezus znowu przeprawił w łodzi na drugą stronę, zeszło się mnóstwo ludu do niego, a On był nad morzem. I przyszedł jeden z przełożonych synagogi, imieniem Jair, a ujrzawszy go, przypadł mu do nóg. I błagał go usilnie, mówiąc: Córeczka moja kona, przyjdź, włóż na nią ręce, żeby odzyskała zdrowie i żyła. I poszedł z nim; i szedł za nim wielki tłum, i napierali na niego.” (Mr 5,21-24 BW);

„A oto przyszedł człowiek, imieniem Jair, który był przełożonym synagogi. Upadł Jezusowi do nóg i prosił Go, żeby zaszedł do jego domu. Miał bowiem córkę jedynaczkę, liczącą około dwunastu lat, która była bliska śmierci. Gdy Jezus tam szedł, tłumy napierały na Niego.” (Łk 8,41.42 BT).

3. Co zdarzyło się po drodze?

Mr 5,25-29

„A była tam pewna kobieta, która od lat dwunastu chorowała na upływ krwi i wiele wycierpiała od różnych lekarzy; wydała [na nich] już wszystko, co miała, a wcale nie czuła się lepiej, lecz przeciwnie, nawet gorzej. Gdy tedy usłyszała o Jezusie, wmieszana w tłum zbliżyła się do Niego z tyłu i dotknęła Jego płaszcza. Mówiła sobie bowiem: Jeżeli tylko dotknę się Jego płaszcza, będę zdrowa. I rzeczywiście ustał krwotok i poczuła swym ciałem, że została uleczona od tej choroby.” (Mr 5,25-29 BR).

4. Jak na to zdarzenie zareagował Pan Jezus, a jak się zachowała uzdrowiona kobieta?

Mr 5,30-34

„A Jezus natychmiast uświadomił sobie, że moc wyszła od Niego. Obrócił się w tłumie i zapytał: „Kto się dotknął mojego płaszcza?” Odpowiedzieli Mu uczniowie: „Widzisz, że tłum zewsząd Cię ściska, a pytasz: Kto się Mnie dotknął”. On jednak rozglądał się, by ujrzeć tę, która to uczyniła. Wtedy kobieta przyszła zalękniona i drżąca, gdyż wiedziała, co się z nią stało, upadła przed Nim i wyznała Mu całą prawdę. On zaś rzekł do niej: „Córko, twoja wiara cię ocaliła, idź w pokoju i bądź uzdrowiona ze swej dolegliwości!” (Mr 5,30-34 BT);

„A wnet poznawszy Jezus sam w sobie, że z niego moc wyszła, obrócił się do ludu i rzekł: Kto się dotknął szat moich? I rzekli mu uczniowie jego: Widzisz, że cię ten lud ciśnie, a mówisz: Kto się mnie dotknął? I spojrzał w koło, aby ujrzał tę, która to uczyniła: Ale niewiasta ona z bojaźnią i ze drżeniem, wiedząc, co się przy niej stało, przystąpiła i upadła przed nim, a powiedziała mu wszystkę prawdę. Zatem jej on rzekł: Córko! wiara twoja ciebie uzdrowiła, idźże w pokoju, a bądź zdrowa od choroby twojej.” (Mr 5,30-34 BG).

5. W jaki sposób każdy człowiek może dostąpić uzdrowienia z najgorszej z chorób – z grzechu?

1 Jana 5,4; 1,7

„Wszystko bowiem, co jest zrodzone z Boga, zwycięża świat; a oto zwycięstwo, które zwyciężyło świat: wiara nasza.” (1 Jana 5,4 Kow);

„Wszystko bowiem, co z Boga zrodzone, zwycięża świat; tym właśnie zwycięstwem, które zwyciężyło świat, jest nasza wiara.” (1 Jana 5,4 BT);

„Jeżeli zaś żyjemy w światłości, tak jak On sam trwa w światłości, wówczas stanowimy jedność między sobą, a krew Jezusa, Syna Jego, oczyszcza nas z wszelkiego grzechu.” (1 Jana 1,7 BR);

„A jeźli w światłości chodzimy, jako on jest w światłości, społeczność mamy między sobą, a krew Jezusa Chrystusa, Syna jego, oczyszcza nas od wszelkiego grzechu.” (1 Jana 1,7 BG).

6. Jaką smutną wiadomość przekazano Jezusowi, a co On na to odpowiedział?

Mr 5,35-39

„Gdy jeszcze to mówił, przyszli ludzie od przełożonego synagogi oznajmiając: Umarła twoja córka; po co jeszcze trudzisz Nauczyciela? Ale Jezus, nie zwracając uwagi na to, co powiedziano, rzekł do przełożonego synagogi: Nie bój się, tylko wierz! I nie pozwolił iść ze sobą nikomu oprócz Piotra, Jakuba i Jana, brata Jakubowego. I przyszli do domu przełożonego synagogi, gdzie zastał zamieszanie, płacz wielki i zawodzenie. A gdy wszedł do środka, powiedział: Czemuż tak zawodzicie i płaczecie? Przecież dziecko nie umarło, tylko śpi.” (Mr 5,35-39 BR);

„A gdy jeszcze mówił, nadeszli domownicy przełożonego synagogi i donieśli: Córka twoja umarła, czemu jeszcze trudzisz Nauczyciela? Ale Jezus, usłyszawszy, co mówili, rzekł do przełożonego synagogi: Nie bój się, tylko wierz! I nie pozwolił nikomu iść z sobą, z wyjątkiem Piotra i Jakuba, i Jana, brata Jakuba. I przyszli do domu przełożonego synagogi, gdzie ujrzał zamieszanie i płaczących, i wielce zawodzących. A wszedłszy, rzekł im: Czemu czynicie zgiełk i płaczecie? Dziecię nie umarło, ale śpi.” (Mr 5,35-39 BW).

7. Co uczynił Pan w domu Jaira?

Mr 5,40-43; por. Jan 11,25.26

„I wyśmiewali się z Niego. On zaś, wyrzuciwszy wszystkich, bierze ojca i matkę dziecka, i tych. którzy z Nim byli, i wchodzi tam, gdzie leżało dziecko. I ujął dziecko za rękę. I mówi mu: - Talitha kum, to znaczy: Dziewczynko, mówię ci, wstań! I zaraz dziewczynka wstała i chodziła, a miała dwanaście lat. I osłupieli z wielkiego zdumienia. I wiele razy im nakazywał, aby nikt się o tym nie dowiedział. Powiedział też, aby jej dano jeść.” (Mr 5,40-43 BP);

„Powiedział jej Jezus: - Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem! Kto wierzy we Mnie, chociażby nawet umarł, żyć będzie. A każdy, kto żyje i wierzy we Mnie, nigdy nie umrze. Czy wierzysz w to?” (Jan 11,25.26 BP);

„Jezus rzekł jej: „Ja jestem zmartwychwstanie i życie. Kto wierzy we mnie, żyć będzie chociażby umarł; i każdy, kto żyje z wiarą we mnie, nigdy nie umrze. Wierzysz w to?”.” (Jan 11,25.26 Kow).

Nauczanie Jezusa Chrystusa

Tekst przewodni: Hbr 1,1.2

„Bóg, który niegdyś przemawiał do ojców wielokrotnie i w różny sposób przez proroków, w tych czasach ostatecznych przemówił do nas przez Syna. Jego ustanowił spadkobiercą wszystkich dóbr, przez Niego też uczynił wszystko, co jest stworzone.” (Hbr 1,1.2 BP);

„Wiele razy i na różne sposoby przemawiał Bóg kiedyś przez proroków do naszych ojców, teraz zaś w dniach, które uchodzą za ostatnie, przemówił do nas przez Syna. To właśnie Jego ustanowił dziedzicem wszystkich rzeczy i przez Niego stworzył wszechświat.” (Hbr 1,1.2 BR).

1. W jakim otoczeniu przebywał i nauczał Jezus Chrystus?

Mt 13,1.2; por. Mt 5,1.2; Mr 4,1.2

„Tego dnia wyszedł Jezus z domu i usiadł nad morzem. I zebrały się przy Nim wielkie tłumy; tak że wszedł do łodzi i usiadł, a cały tłum stał na brzegu.” (Mt 13,1.2 BPD);

„Jezus, widząc tłumy, wyszedł na górę. A gdy usiadł, przystąpili do Niego Jego uczniowie. Wtedy otworzył swoje usta i nauczał ich tymi słowami.” (Mt 5,1.2 BT);

„I znów począł nauczać nad jeziorem. Zebrało się wokół Niego tak bardzo wiele ludzi, że aż wszedł do łodzi i usiadł w niej na jeziorze, a rzesze stały na brzegu jeziora. I nauczał ich wiele w przypowieściach i mówił nauczając:” (Mr 4,1.2 BR);

„Potem znowu zaczął nauczać na wybrzeżu morskim. A zbiegło się do niego wiele ludzi, tak że musiał wejść do łodzi. Usiadł w niej na morzu, podczas gdy cała rzesza stała na wybrzeżu, na lądzie. Nauczał ich o wielu rzeczach posługując się przypowieściami. I tak mówił do nich w swej nauce:” (Mr 4,1.2 Kow).

2. W jaki sposób przemawiał do słuchających Go tłumów?

Mt 13,3.34.35; Łk 8,4

„I mówił do nich wiele w podobieństwach i rzekł: Oto wyszedł rozsiewca, aby rozsiewał.” (Mt 13,3 BG);

„Mówił do nich w przypowieściach o bardzo wielu sprawach. I rzekł: „Wyszedł siewca, aby zasiać ziarno.” (Mt 13,3 Kow);

„To wszystko powiedział Jezus tłumom w przypowieściach, a bez przypowieści nic im nie mówił. Tak wypełniły się słowa proroka: „Będę mówił w przypowieściach, powiem rzeczy ukryte” od założenia świata.” (Mt 13,34.35 BP);

„To wszystko mówił Jezus do ludu w podobieństwach, a bez podobieństwa nic do nich nie mówił. Aby się wypełniło, co powiedziano przez proroka, gdy mówił: Otworzę w podobieństwach usta moje, wypowiem rzeczy ukryte od założenia świata.” (Mt 13,34.35 BW);

„A kiedy rzesze wielkie zbiegły się do Niego ze wszystkich miast, powiedział im taką oto przypowieść.” (Łk 8,4 BR);

„Kiedy zebrał się wielki tłum i z miast schodzili się do Niego, opowiedział przypowieść.” (Łk 8,4 BP).

3. Co było treścią Jego nauczania?

Mr 1,14.15

„Gdy Jan został uwięziony, Jezus przyszedł do Galilei i głosił Ewangelię Bożą. Mówił: „Czas się wypełnił i bliskie jest królestwo Boże. Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię!” (Mr 1,14.15 BT);

„Lecz po wydaniu Jana Jezus przyszedł do Galilei, zaczął głosić ewangelię Bożą i mówić: Wypełnił się czas i bliskie jest Królestwo Boże, opamiętujcie się i wierzcie ewangelii.” (Mr 1,14.15 BPD).

4. Jakie pytanie postawili Mu pewnego dnia uczniowie, i co na to odpowiedział Pan?

Mt 13,10-15

„A uczniowie zbliżywszy się do Niego zapytali: Dlaczego nauczasz ich w przypowieściach? I odpowiedział im: Wam dane jest poznać tajemnice królestwa niebieskiego, a im nie. Bo temu, który ma, będzie dodane i będzie posiadał aż w nadmiarze, a temu, który nie ma, będzie zabrane nawet to, co ma. To właśnie dlatego mówię do nich w przypowieściach: patrzą bowiem, a nie widzą, i słuchają, a nie słyszą i nie rozumieją. I tak to wypełnia się na nich przepowiednia Izajasza, który mówił: Będziecie się wsłuchiwać, ale nic nie zrozumiecie i będziecie się przyglądać bardzo, ale nie zobaczycie. Skamieniało bowiem serce tego ludu, ciężko im było usłyszeć coś uszami, a oczy swoje zamknęli po to, aby przypadkiem nie zobaczyli oczyma i nie usłyszeli uszami; żeby nie pojęli umysłem i nie nawrócili się, i żebym ich nie uleczył.” (Mt 13,10-15 BP);

„I przystąpiwszy uczniowie, rzekli mu: Dlaczego mówisz do nich w podobieństwach? A On, odpowiadając, rzekł: Wam dane jest znać tajemnice Królestwa Niebios, ale tamtym nie jest dane. Albowiem temu, kto ma, będzie dane i obfitować będzie; a temu kto nie ma, i to, co ma, będzie odjęte. Dlatego w podobieństwach do nich mówię, bo, patrząc, nie widzą, i słuchając, nie słyszą ani nie rozumieją. I spełnia się na nich proroctwo Izajasza, które powiada: Będziecie stale słuchać, a nie będziecie rozumieli; będziecie ustawicznie patrzeć, a nie ujrzycie. Albowiem otępiało serce tego ludu, uszy ich dotknęła głuchota, oczy swe przymrużyli, żeby oczami nie widzieli ani uszami nie słyszeli, i sercem nie rozumieli, i nie nawrócili się, a Ja żebym ich nie uleczył.” (Mt 13,10-15 BW).

Uwaga: „Otępiało serce tego ludu, uszy ich dotknęła głuchota, oczy swe zmrużyli. Żeby oczami nie widzieli, ani uszami nie słyszeli, i sercem nie rozumieli, i nie nawrócili się, a Ja żebym ich nie uleczył.” - wina nie leży po stronie Boga, lecz po stronie ludzi. W ich sercach jest umiłowanie tak wielu rzeczy i przyjemności ziemskich, że stały się niewrażliwe na głos Boga.

Przez proroka Bóg powiedział: „Gdy będziecie Mnie wzywać i zanosić do Mnie modły, wysłucham was. A gdy Mnie będziecie szukać, znajdziecie Mnie – gdy Mnie będziecie szukać całym swoim sercem!” (Jer 29,13). Jezus Chrystus ukrył wielkie zbawienne prawdy w prostych słowach i przykładach, kierując je do tych, którzy mieli „uszy do słuchania”, i których serca były otwarte na działanie Ducha Bożego.

5. W jakich słowach Zbawiciel wytykał faryzeuszom ich powierzchowną pobożność?

Mt 15,1-9

„Wtedy przyszli do Jezusa z Jerozolimy faryzeusze i nauczyciele Pisma, mówiąc: - Dlaczego Twoi uczniowie nie zachowują nakazu starszych: Nie obmywają rąk, kiedy mają jeść chleb? Odpowiedział im: - A dlaczegoż to i wy nie zachowujecie przykazania Bożego dla zachowania waszych nakazów? Bóg bowiem powiedział: „Czcij ojca i matkę, a temu, kto złorzeczy ojcu lub matce, śmierć!” A wy twierdzicie: Jeśli ktoś powie ojcu albo matce: to, co tobie miałem dać na utrzymanie, ofiarowałem Bogu, ten już nie potrzebuje czcić swego ojca lub matki. W ten sposób przekreślacie przykazanie Boże dla (zachowania) waszego nakazu. Obłudnicy! Słusznie powiedział o was prorok Izajasz: „Ten lud czci mnie wargami, ale jego serce daleko jest ode mnie; i czczą mnie na próżno, głosząc nauki, które są nakazami ludzkimi”.” (Mt 15,1-9 BP);

„Wtedy przyszli do Jezusa faryzeusze i uczeni w Piśmie z Jerozolimy i powiedzieli Mu: Dlaczego uczniowie Twoi łamią tradycje ojców, nie myjąc rąk przed jedzeniem? A On odpowiedział: A wy dlaczego - powołując się na wasze tradycje - łamiecie przykazania Boże? Przecież powiedział Bóg: Czcij ojca twego i matkę twoją; albo: Ktokolwiek złorzeczy ojcu lub matce, będzie ukarany śmiercią. A wy sądzicie, że jeśli ktoś mówi do swojego ojca albo do swojej matki: To, co ci się należało jako wsparcie ode mnie, ja oddaję Bogu to ten już nie musi czcić ani swego ojca, ani matki? I tak to dla waszych zwyczajów uczyniliście nieważnym słowo Boże. Obłudnicy, Izajasz słusznie o was prorokował mówiąc: Lud ten czci Mnie wargami, lecz serce jego daleko jest ode Mnie: próżna jest cześć, którą Mi oddają. A nauka, którą głoszą - to nakazy tylko ludzkie.” (Mt 15,1-9 BR).

6. Jakie były reakcje niektórych Żydów na nauczanie Jezusa?

Mt 15,12; Jan 6,60; 10,22-31

„A uczniowie podszedłszy do Niego zapytali: - Czy wiesz, że faryzeusze byli oburzeni, słysząc te słowa?” (Mt 15,12 BP);

„Wtedy uczniowie przystąpiwszy do Niego powiedzieli: Czy wiesz, że faryzeusze byli zgorszeni, gdy usłyszeli to, co powiedziałeś?” (Mt 15,12 BR);

„Wielu tedy spośród uczniów jego, usłyszawszy to, mówiło: Twarda to mowa, któż jej słuchać może?” (Jan 6,60 BW);

„A spośród Jego uczniów, którzy to usłyszeli, wielu mówiło: „Trudna jest ta mowa. Któż jej może słuchać?”.” (Jan 6,60 BT);

„W Jerozolimie obchodzono wtedy uroczystość Poświęcenia Świątyni. Była zima. Jezus przechadzał się po świątyni w krużganku Salomona. Otoczyli Go Judejczycy i zapytali: - Jak długo będziesz nas trzymał w niepewności? Odpowiedz nam jasno: Czy Ty jesteś Mesjaszem? Jezus im odrzekł: - Powiedziałem wam, lecz wy nie wierzycie. Dzieła, których dokonuje w imieniu mojego Ojca, świadczą o Mnie. Ale wy nie wierzycie, bo nie należycie do moich owiec. Moje owce słuchają głosu mojego. Ja znam je, a one idą za Mną. Ja daję im życie wieczne i one nie zginą na wieki, i nikt nie wyrwie ich z mojej ręki. Mój Ojciec, który Mi je dał, jest większy od wszystkich i nikt nie może wyrwać (ich) z ręki mojego Ojca. Ja i Ojciec jedno jesteśmy! Judejczycy znowu chwycili kamienie, aby Go ukamienować.” (Jan 10,22-31 BP);

„A w Jerozolimie obchodzono wtedy uroczystość Poświęcenia Świątyni. Była zima. Jezus przechadzał się wewnątrz świątyni w portyku Salomona. Zebrali się tedy wokół Niego Żydzi i zapytali Go: Jak długo jeszcze będziesz nas utrzymywał w niepewności? Jeżeli jesteś Mesjaszem, powiedz nam to otwarcie. Odpowiedział im Jezus: Już wam to powiedziałem, ale wy nie wierzycie. Dzieła, których dokonuję w imię Ojca mego, świadczą o Mnie. Wy Mi jednak nie wierzycie, bo nie należycie do moich owiec. Moje owce słuchają mojego głosu. Ja je znam i one idą za Mną. Ja daję im życie wieczne; dlatego nigdy nie zginą i nikt nie wyrwie ich z mojej ręki. Ojciec mój, Ten, który Mi je dał, większy jest od wszystkich. Nikt też nie może ich wyrwać z ręki mego Ojca. Ja zaś i Ojciec stanowimy jedno. Wtedy Żydzi znów chwycili za kamienie, aby Go ukamienować.” (Jan 10,22-31 BR).

7. Jaką ważną zasadę sformułował Pan?

Jan 7,16-18

„A Jezus im odpowiedział: - Moja nauka nie jest moja, ale Tego, który Mnie posłał. Kto chce spełniać Jego wolę, ten pozna, czy ta nauka pochodzi od Boga, czy też Ja mówię od siebie samego. Kto mówi od siebie samego, szuka własnej chwały, a kto szuka chwały Tego, który Go posłał, ten mówi prawdę i nie zwodzi nikogo.” (Jan 7,16-18 BP);

„Wtedy sam Jezus odpowiedział im w ten sposób: Moja nauka nie jest moją, lecz Tego, który Mnie posłał. Jeśli ktoś pragnie wypełniać Jego wolę, rychło będzie mógł poznać, czy jest to nauka od Boga, czy przekazuję ją sam od siebie. Kto przemawia tylko we własnym imieniu, ten szuka jedynie swojej chwały. Kto zaś szuka chwały tego, który go posłał, ten godzien jest wiary i nie ma w nim żadnej nieprawości.” (Jan 7,16-18 BR).

Nauka zasługująca na wiarę

Tekst przewodni: 1 Tym 1,15

„Nauka to zasługująca na wiarę i godna całkowitego uznania, że Chrystus Jezus przyszedł na świat zbawić grzeszników, spośród których ja jestem pierwszy.” (1 Tym 1,15 BT);

„Wiarygodne to Słowo i wszelkiego przyjęcia godne, że Chrystus Jezus przyszedł na świat, aby zbawić grzeszników, z których ja jestem pierwszy.” (1 Tym 1,15 BPD);

„Jest to prawda zupełnie pewna i warta, żeby ją wszyscy przyjęli: Chrystus Jezus przyszedł na świat, aby zbawić grzeszników, wśród których ja pierwszy jestem.” (1 Tym 1,15 Kow).

1. W jakiej sytuacji znalazła się ludzkość skutkiem grzechu pierwszej pary ludzkiej?

Rz 5,12; por. 1 Mjż 2,17; 3,17-19

„Dlatego też jak przez jednego człowieka grzech przyszedł na świat, a przez grzech śmierć, i w ten sposób śmierć ogarnęła wszystkich ludzi, ponieważ wszyscy zgrzeszyli...” (Rz 5,12 BR);

„Ale z drzewa poznania dobra i zła nie wolno ci jeść, bo gdy tylko zjesz z niego, na pewno umrzesz.” (1 Mjż 2,17 BW);

„Nie wolno ci jeść jedynie z drzewa poznania dobra i zła. Jeśli bowiem zjesz owoc z tego drzewa, nieuchronnie umrzesz.” (1 Mjż 2,17 BR);

„Ale z drzewa, które daje wiedzę o dobru i złu, jeść nie będziesz! Gdybyś z niego zjadł, czeka cię pewna śmierć!” (1 Mjż 2,17 BP);

„Do mężczyzny zaś [Bóg] powiedział: Tak więc usłuchałeś twojej żony i zjadłeś [owoc] z drzewa. o którym powiedziałem, że nie wolno ci z niego spożywać. Dlatego też z twojego powodu niech będzie przeklęta ziemia. Przez wszystkie dni twego życia będziesz się trudził, by dała ci pożywienie. Ona zaś będzie ci rodzić ciernie i osty, a ty przecież masz się żywić tym, co z niej wyrośnie. W pocie czoła będziesz się mozolił, aby zdobyć pożywienie, póki nie wrócisz do ziemi, z której zostałeś wzięty. Z prochu bowiem jesteś i w proch się przemienisz.” (1 Mjż 3,17-19 BR);

„Do mężczyzny zaś rzekł: - Ponieważ usłuchałeś głosu żony i jadłeś z drzewa, z którego jeść ci zakazałem, z twojej winy przeklęta jest ziemia. W znoju będziesz z niej pokarm zdobywał po wszystkie dni twego życia. Ciernie i chwasty będzie ci rodziła, a jednak masz się żywić roślinami polnymi. W pocie czoła będziesz chleb swój spożywał, dopóki nie wrócisz do ziemi, gdyż z niej wzięty zostałeś. Bo prochem jesteś i w proch się obrócisz.” (1 Mjż 3,17-19 BP).

2. Co uczynił Bóg, aby nas wyratować z mocy grzechu i śmierci?

Jan 3,16; por. Rz 6,23

„Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne.” (Jan 3,16 BT);

„Gdyż zapłatą za grzech jest śmierć, lecz darem łaski Bożej jest życie wieczne w Chrystusie Jezusie, naszym Panu.” (Rz 6,23 BPD).

3. Jakie zadanie zlecił Jezus Chrystus Swym naśladowcom?

Mt 28,18-20; DzAp 26,18

„Wtedy Jezus podszedł do nich i przemówił tymi słowami: „Dana Mi jest wszelka władza w niebie i na ziemi. Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata.” (Mt 28,18-20 BT);

„A Jezus przystąpiwszy, rzekł do nich te słowa: Dana mi jest wszelka moc na niebie i na ziemi. Idźcie tedy i czyńcie uczniami wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego, ucząc je przestrzegać wszystkiego, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami po wszystkie dni aż do skończenia świata.” (Mt 28,18-20 BW);

„Abyś otworzył im oczy, odwrócił ich od ciemności do światła, od władzy szatana do Boga, aby przez wiarę we Mnie dostąpili odpuszczenia grzechów i dziedzictwa ze świętymi.” (DzAp 26,18 BP);

„Ku otworzeniu oczu ich, aby się nawrócili z ciemności do światłości, a z mocy szatańskiej do Boga, aby tak wzięli odpuszczenie grzechów i dział między poświęconymi przez wiarę, która jest w mię,” (DzAp 26,18 BG).

4. Co w swym zwiastowaniu podkreślali apostołowie?

1 Jana 1,1-3; por. DzAp 2,32; 5,29-32

„Co było od początku, co słyszeliśmy, co oczami naszymi widzieliśmy, na co patrzyliśmy i czego ręce nasze dotykały, o Słowie żywota - a żywot objawiony został, i widzieliśmy, i świadczymy, i zwiastujemy wam ów żywot wieczny, który był u Ojca, a nam objawiony został - co widzieliśmy i słyszeliśmy, to i wam zwiastujemy, abyście i wy społeczność z nami mieli. A społeczność nasza jest społecznością z Ojcem i z Synem jego, Jezusem Chrystusem.” (1 Jana 1,1-3 BW);

„[Oznajmiam wam to] co istniało od początku, cośmy usłyszeli o Słowie życia, cośmy widzieli na własne oczy, na co spoglądaliśmy i czego dotykały nasze ręce. Objawiło się bowiem życie, a myśmy je widzieli i o nim świadczymy. Głosimy wam życie wieczne, które było u Ojca, a nam zostało objawione. Głosimy wam więc to, cośmy sami ujrzeli i usłyszeli, abyście byli jedno z nami. A być jedno z nami znaczy to być jedno z Ojcem i z Jego Synem Jezusem Chrystusem.” (1 Jana 1,1-3 BR);

„Tego właśnie Jezusa Bóg wskrzesił, czego my wszyscy jesteśmy świadkami.” (DzAp 2,32 BP);

„Na to odpowiedział Piotr, a z nim także inni apostołowie: Trzeba przecież bardziej słuchać Boga niż ludzi. A to właśnie Bóg ojców naszych zmartwychwskrzesił Jezusa, którego wyście zgładzili przybiwszy do krzyża. Bóg też posadził Go po swojej prawicy jako Władcę i Zbawiciela, aby umożliwić Izraelowi nawrócenie i osiągnięcie odpuszczenia grzechów. Świadczymy o tym właśnie my oraz Duch Święty, którego Bóg udziela tym, co są Mu posłuszni.” (DzAp 5,29-32 BR).

Uwaga: Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa było ostatecznym dowodem na to, że był On naprawdę Wybrańcem Bożym. I ta właśnie prawda o Jego zmartwychwstaniu, czego oni byli bezpośrednimi świadkami – była dla apostołów, a potem dla pierwszych chrześcijan inspiracją, źródłem entuzjazmu i mocy dla radosnego zwiastowania Ewangelii.

5. Na co kładli nacisk i przed czym ostrzegali?

Tyt 2,1; 2 Tym 4,1-5

„Ty zaś głoś to, co jest zgodne ze zdrową nauką.” (Tyt 2,1 BT);

„Ale ty mów co przystoi zdrowej nauce.” (Tyt 2,1 BB);

„Zaklinam cię na Boga i Chrystusa Jezusa, który będzie sądził żywych i umarłych, na Jego przyjście i Jego królestwo: głoś naukę, nalegaj - w porę czy nie w porę - przekonuj, karć, napominaj z całą cierpliwością i umiejętnością. Bo przyjdzie czas, kiedy ludzie nie zechcą przyjąć zdrowej nauki, ale według własnych upodobań dobiorą sobie nauczycieli, spragnieni tego, co miłe dla ucha, nie będą słuchać prawdy, a zwrócą się do baśni. A ty trzeźwo patrz na wszystko, znoś trudy, wykonuj zadanie głosiciela ewangelii, służbie swojej całkowicie się oddaj.” (2 Tym 4,1-5 BP);

„Zaklinam cię w obliczu Boga i Chrystusa Jezusa, który sądzić będzie żywych i umarłych, na przyjście jego i królestwa jego: Głoś słowo. Nalegaj w porę i nie w porę; karć, przyganiaj i upominaj, a zawsze z cierpliwością i chęcią pouczenia. Bo nadejdą czasy, kiedy ludzie nie potrafią już znieść zdrowej nauki, lecz wiedzeni własnymi namiętnościami i chciwi tego, co ucho łechce, wynajdą sobie mnóstwo nauczycieli odwracając ucho od prawdy, do bajek się zwrócą. Ty zaś bądź roztropny we wszystkim; znoś cierpliwie przykrości, wypełniaj swe zadanie i głoś Ewangelię wywiązując się należycie ze swego urzędu.” (2 Tym 4,1-5 Kow).

6. Czym, w odróżnieniu od zdrowej nauki Słowa Bożego, są ludzkie nauki i tradycje?

Mt 15,3-10; Mt 16,12

„A On odpowiedział: A wy dlaczego - powołując się na wasze tradycje - łamiecie przykazania Boże? Przecież powiedział Bóg: Czcij ojca twego i matkę twoją; albo: Ktokolwiek złorzeczy ojcu lub matce, będzie ukarany śmiercią. A wy sądzicie, że jeśli ktoś mówi do swojego ojca albo do swojej matki: To, co ci się należało jako wsparcie ode mnie, ja oddaję Bogu to ten już nie musi czcić ani swego ojca, ani matki? I tak to dla waszych zwyczajów uczyniliście nieważnym słowo Boże. Obłudnicy, Izajasz słusznie o was prorokował mówiąc: Lud ten czci Mnie wargami, lecz serce jego daleko jest ode Mnie: próżna jest cześć, którą Mi oddają. A nauka, którą głoszą - to nakazy tylko ludzkie. A potem przywołał ku sobie rzesze i powiedział: Posłuchajcie i zrozumcie!” (Mt 15,3-10 BR);

„Wtedy zrozumieli, iż kazał im strzec się nie tego kwasu, którym zaczynia się chleb, lecz że przestrzegał ich przed nauką faryzeuszów i saduceuszów.” (Mt 16,12).

7. Kto może się ostać w ostatecznych, trudnych dla wiary i pełnych zwiedzeń czasach?

2 Tym 3,15-17; por. Przyp. Sal. 19,27

„I ponieważ od dzieciństwa znasz Pisma święte, które cię mogą obdarzyć mądrością ku zbawieniu przez wiarę w Jezusa Chrystusa. Całe Pismo przez Boga jest natchnione i pożyteczne do nauki, do wykrywania błędów, do poprawy, do wychowywania w sprawiedliwości, aby człowiek Boży był doskonały, do wszelkiego dobrego dzieła przygotowany.” (2 Tym 3,15-17 BW);

„Również dlatego, że od dziecka, znasz Pisma święte, które mogą ci dać mądrość, prowadzącą do zbawienia przez wiarę, jaką mamy w Chrystusie Jezusie. Każde Pismo jest natchnione przez Boga i przydatne do nauczania i przekonywania, do poprawiania i wychowywania w sprawiedliwości, aby człowiek Bogu oddany był doskonały, przygotowany do wszelkich dobrych uczynków.” (2 Tym 3,15-17 BP);

„Synu mój, gdy zaprzestaniesz słuchać napomnień, oddalisz się od słów mądrości.” (Przyp.Sal. 19,27 BW);

„Jeśli nie będziesz napomnień słuchał, mój synu, to nie usłyszysz słów roztropności.” (Przyp.Sal. 19,27 BR).