Tekst przewodni: Rz 9,14
„Cóż tedy powiemy? Czy Bóg jest
niesprawiedliwy? Bynajmniej.” (Rz 9,14 BW).
1. Jakiego wyboru dokonał Bóg
wobec Jakuba i Ezawa?
Rz 9,10-13; 1 Moj 25,23
„Tak też i Rebeka stała się matką
dzięki współżyciu z Izaakiem, naszym ojcem. Jeszcze się synowie nie narodzili
ani nie uczynili niczego dobrego lub złego, by się okazało, że zamiar Boży
urzeczywistnia się według wyboru, nie na podstawie czynów, lecz z woli Tego,
który powołuje - gdy powiedziano jej: „Starszy służyć będzie młodszemu”. Tak
też napisano: „Jakuba umiłowałem bardziej, Ezawa zaś mniej umiłowałem”.” (Rz
9,10-13 BP);
„Ale nie tylko to, gdyż dotyczy
to również Rebeki, która miała dzieci z jednym mężem, praojcem naszym Izaakiem.
Albowiem kiedy się one jeszcze nie narodziły ani też nie uczyniły nic dobrego
lub złego - aby utrzymało się w mocy Boże postanowienie wybrania, oparte nie na
uczynkach, lecz na tym, który powołuje - powiedziano jej, że starszy służyć
będzie młodszemu, jak napisano: Jakuba umiłowałem, a Ezawem wzgardziłem.” (Rz
9,10-13 BW);
„Nie tylko to, ale i Rebeka miała
(dzieci) z łoża z jednym, naszym ojcem Izaakiem. A gdy ich jeszcze nie urodzono
ani nie zrobiły nic dobrego lub złego — aby mógł trwać nadal Boży plan oparty
na wybraniu, nie z uczynków, lecz z (woli) tego, który powołuje — powiedziano
jej, że większy będzie służył mniejszemu, jak napisano: [Jakuba ukochałem, a
Ezawa znienawidziłem].” (Rz 9,10-13 BPD);
„A nie tylko to, ale też i
Rebbeka zastąpiwszy w brzemię z jednego, to jest z Izaaka ojca naszego syny
miała. Abowiem gdy się były jeszcze nie narodziły dziatki, ani co dobrego abo
złego uczyniły, aby mocne zostało naznaczenie Boże, które jest według wybrania
jego, to jest, nie z uczynków, ale z tego, który wzywa. Rzeczono jej, że
więtszy będzie służył mniejszemu. Jako jest napisano: Jakubam umiłował, a
Ezawam nienawidział.” (Rz 9,10-13 BB).
„A Jahwe powiedział do niej: -
Dwa narody są w twoim łonie, dwa ludy wyjdą z twych wnętrzności; jeden lud
będzie górował nad drugim, starszy będzie podlegał młodszemu!” (1 Mjż 25,23
BP);
„A Pan jej powiedział: „Dwa
narody są w twym łonie, dwa odrębne ludy wyjdą z twych wnętrzności; jeden
będzie silniejszy od drugiego, starszy będzie sługą młodszego.” (1 Mjż 25,23
BT);
„I rzekł Wiekuisty do niej: „Dwa
narody w żywocie twoim, i dwa plemiona z wnętrza twego się rozejdą, a jedno
plemię nad drugie się wzmoże, a starsze służyć będzie młodszemu.” (1 Mjż 25,23
Tora I.Cylkowa).
2. Czy Bóg jest
niesprawiedliwy w Swoich wyborach?
Rz 9,14
„Cóż więc powiemy? Czyż Bóg
postępuje niesprawiedliwie? Na pewno nie!” (Rz 9,14 BP);
„Cóż tedy rzeczemy? Jestże
niesprawiedliwość u Boga? Nie daj tego Boże!” (Rz 9,14 BG);
„Cóż na to powiemy? Czyżby Bóg
był niesprawiedliwy? Żadną miarą!” (Rz 9,14 BT);
„Cóż więc powiemy? Czy Bóg
dopuszcza się jakiejś niesprawiedliwości? Ależ nigdy!” (Rz 9,14 BR);
„Cóż więc powiemy? Czy Bóg
dopuścić się może nieprawości? Przenigdy!” (Rz 9,14 Kow).
3. Czy człowiek może narzucić
swój wybór Bogu?
Rz 9,15-18; Filip 2,13
„Przecież już Mojżeszowi
powiedział: Lituję się, nad kim chcę się litować, okazuję miłosierdzie temu,
komu chcę je okazać. Tak więc (wybranie) zależy nie od woli ani wysiłku
[człowieka], lecz od miłosierdzia Bożego. Mówi bowiem Pismo do faraona: Właśnie
po to cię wzbudziłem, ażeby na tobie ukazać moją potęgę i aby imię moje zostało
rozsławione po całej ziemi. Tak więc komu chce, okazuje miłosierdzie, i kogo
chce, czyni zatwardziałym.” (Rz 9,15-18 BR);
„Przecież On mówi do Mojżesza: Ja
wyświadczam łaskę, komu chcę, i miłosierdzie, nad kim się lituję. [Wybranie]
więc nie zależy od tego, kto go chce lub o nie się ubiega, ale od Boga, który
okazuje miłosierdzie. Albowiem mówi Pismo do faraona: Po to właśnie cię
wzbudziłem, aby okazać na tobie moją potęgę i żeby rozsławiło się moje imię po
całej ziemi. A zatem komu chce, okazuje miłosierdzie, a kogo chce, czyni
zatwardziałym.” (Rz 9,15-18 BT);
„Mówi bowiem do Mojżesza:
„Miłosierdzie okażę temu, komu zechcę okazać miłosierdzie, zlituję się nad tym,
nad kim zechcę się zlitować”. Tak więc zbawienie dokonuje się nie dzięki
czyjemuś pragnieniu lub zabiegom, lecz dzięki miłosierdziu Bożemu. Tak bowiem
Pismo mówi do faraona: „Po to właśnie stworzyłem cię, bym mógł ukazać w tobie
potęgę moją i bym mógł rozgłosić moje imię po całej ziemi”. Tak więc Bóg, komu
chce, okazuje miłosierdzie, a komu chce, okazuje zagniewanie.” (Rz 9,15-18 BP);
„Gdyż Bóg jest Tym, który w was
sprawia i chcenie i wykonanie ze względu na dobrą wolę.” (Flp 2,13 BPD);
„Bóg bowiem jest sprawcą waszych
pragnień i czynów wedle (swego) upodobania.” (Flp 2,13 BP);
„Bóg bowiem sprawia w sercach
waszych chęć i wykonanie wedle swego upodobania.” (Flp 2,13 Kow);
„To sam Bóg bowiem wzbudza w was
[dobre] pragnienia i sprawia, że możecie działać zgodnie z Jego wolą.” (Flp
2,13 BR).
4. Jaki sens ma sprzeciwianie
się woli Bożej?
Rz 9,19-23
„A zatem, powiesz mi: Czemu
jeszcze obwinia? Bo któż może przeciwstawić się jego woli? O człowiecze! Kimże
ty jesteś, że wdajesz się w spór z Bogiem? Czy powie twór do twórcy: Czemuś
mnie takim uczynił? Albo czy garncarz nie ma władzy nad gliną, żeby z tej samej
bryły ulepić jedno naczynie kosztowne, a drugie pospolite? A cóż, jeśli Bóg,
chcąc okazać gniew i objawić moc swoją, znosił w wielkiej cierpliwości naczynia
gniewu przeznaczone na zagładę, a uczynił tak, aby objawić bogactwo chwały
swojej nad naczyniami zmiłowania, które uprzednio przygotował ku chwale.” (Rz
9,19-23 BW);
„Powiesz mi na to: Dlaczego więc
Bóg czyni jeszcze wyrzuty? Któż bowiem woli Jego może się sprzeciwić?
Człowiecze! Kimże ty jesteś, byś mógł się spierać z Bogiem? Czyż może naczynie
gliniane zapytać tego, kto je ulepił: „Dlaczego mnie takim uczyniłeś?” Czyż
garncarz nie ma mocy nad gliną i nie może z tej samej zaprawy zrobić jednego
naczynia ozdobnego, drugiego zaś na użytek niezaszczytny? Jeżeli więc Bóg,
chcąc okazać swój gniew i dać poznać swoją potęgę, znosił z wielką
cierpliwością naczynia [zasługujące] na gniew, gotowe na zagładę, i żeby dać
poznać bogactwo swojej chwały względem naczyń [objętych] zmiłowaniem, które już
wprzód przygotował ku chwale.” (Rz 9,19-23 BT);
„Powiesz mi tedy: Czemuż się jeszcze uskarża? Kto bowiem
sprzeciwi się jego woli? Człowiecze, kimże ty jesteś że odpowiadasz Bogu? Czyż
naczynie ulepione mówi temu, co je ulepił: Czemu żeś mię tak uczynił? Czyż nie
ma mocy garncarz z tej samej bryły gliny uczynić jedno naczynie ku
poszanowaniu, a drugie ku zelżywości? Skoro Bóg, chcąc okazać gniew i oznajmić
potęgę swoją, znosił w wielkiej cierpliwości naczynia gniewu, gotowe na zatracenie,
aby okazać bogactwa swej chwały nad naczyniami miłosierdzia, które przygotował
ku chwale.” (Rz 9,19-23 JW);
„Powiesz mi
więc: Czemuż Bóg jeszcze uskarża się, któż bowiem przeciwstawi się Jego woli? -
Człowieku, kimże ty jesteś, że odważasz się stawiać zarzut Bogu? Czyż garnek
powie garncarzowi: Dlaczego uczyniłeś mnie takim? - Czyż garncarz nie ma władzy
nad gliną? Przecież może ulepić z jej masy jedno naczynie przeznaczone do
szlachetnego użytku, a inne do pospolitego. Jeśli zaś Bóg, chcąc okazać gniew i
dać poznać swoją moc, znosił w wielkiej cierpliwości naczynia gniewu
przeznaczone na zniszczenie, by w ten sposób ukazać bogactwo swej chwały wobec
naczyń miłosierdzia, które przeznaczył do chwały.” (Rz 9,19-23 BP).
5. Czy
okazanie łaski Bożej uzależnione jest od pochodzenia człowieka?
Rz 9,24-29
„Takimi
naczyniami jesteśmy i my, których powołał, nie tylko z Żydów, ale i z pogan,
jak też u Ozeasza mówi: Nie mój lud nazwę moim ludem i tę, która nie była
umiłowana, nazwę umiłowaną; i będzie tak, że na tym miejscu, gdzie im
powiedziano: Nie jesteście ludem moim - nazwani będą synami Boga żywego. A
Izajasz woła nad Izraelem: Choćby liczba synów Izraela była jak piasek morski,
tylko resztka ocalona będzie; bo Pan wykona wyrok, rychło i w krótkim czasie na
ziemi. I jak przepowiedział Izajasz: Gdyby Pan Zastępów nie pozostawił nam
zarodzi, stalibyśmy się jak Sodoma i bylibyśmy podobni do Gomory.” (Rz 9,24-29
BW);
„Względem nas,
których powołał nie tylko spośród Żydów, ale i spośród pogan...? Mówi o tym u Ozeasza:
Nazwę „lud nie mój” - ludem moim, i „nie umiłowaną” - umiłowaną. I stanie się:
w miejscu, gdzie im powiedziano: „Wy nie jesteście ludem moim”, tam nazywać ich
będą synami Boga żywego. O Izraelu zaś głosi Izajasz: Choćby liczba synów
Izraela była jak piasek morski, tylko Reszta będzie zbawiona. Bo Pan wypełni na
ziemi swoje słowo skutecznie i bez zwłoki. Jak to też Izajasz przepowiedział:
Gdyby Pan Zastępów nie zostawił nam potomstwa, stalibyśmy się jak Sodoma i
bylibyśmy podobni do Gomory.” (Rz 9,24-29 BT);
„Których i
powołał, to jest nas, nie tylko z Żydów, ale i z poganów. Jako też u Ozeasza
mówi: Nazwię lud, który nie był moim, ludem moim, a onę, która nie była
umiłowaną, nazwię umiłowaną. I stanie się, że na tem miejscu, gdzie im mawiano:
Nie jesteście wy ludem moim, tam nazwani będą synami Boga żywego. A Izajasz
woła nad Izraelem, mówiąc: Choćby liczba synów Izraelskich była jako piasek
morski, ostatki zachowane będą. Albowiem sprawę skończy i skróci w
sprawiedliwości; sprawę zaiste skróconą uczyni Pan na ziemi. I jako przedtem
powiedział Izajasz: By nam był Pan zastępów nie zostawił nasienia, bylibyśmy
się stali jako Sodoma i Gomorze bylibyśmy podobni.” (Rz 9,24-29 BG);
„Na takie to powołał nas, nie tylko żydów, lecz także z pogan. W księdze
Ozeasza tak mówi: „Nazwę swym ludem ten, który nie był moim ludem, i umiłowaną
mą, która nie była mą umiłowaną, i litości pełną tę, która nie doznała litości.
Zamiast złorzeczenie, które ich spotkało: Nie jesteście mym ludem - nazwani
będą synami Boga żywego”. Izajasz woła nad Izraelem: „Choćby liczba synów
Izraela była jak piasek nad morzem, to tylko znikomy ostatek zbawion będzie. Bo
Pan spełni słowo swoje, w zupełności i szybko [w sprawiedliwości, tak, szybko
je spełni] na ziemi”. Podobnie przepowiedział Izajasz: „Gdyby nam Pan Zastępów
nie pozostawił małej reszty, bylibyśmy się stali jako Sodoma, podobni
stalibyśmy się do Gomory.” (Rz 9,24-29 Kow).