„Czy Bóg jest Bogiem tylko Żydów? Czy nie pogan także? Tak jest, i pogan.” (Rz 3,29 BW);
„Czyż Bóg miałby być jedynie Bogiem Żydów? Czyż nie jest także Bogiem pogan? Oczywiście, że i pogan.” (Rz 3,29 BP).
1. Do jakiego czasu i do jakiej postaci historycznej odwołał się ap. Paweł, by podkreślić znaczenie wiary w naszym życiu?
Rz 4,1-3
„Cóż tedy powiemy, co osiągnął Abraham, praojciec nasz według ciała? Bo jeśli Abraham z uczynków został usprawiedliwiony, ma się z czego chlubić, ale nie przed Bogiem. Bo co mówi Pismo? Uwierzył Abraham Bogu i poczytane mu to zostało za sprawiedliwość.” (Rz 4,1-3 BW);
„Czyż więc powiemy, że Abraham, nasz praojciec, zawdzięcza cokolwiek swemu ludzkiemu pochodzeniu? Jeśli Abraham doznał usprawiedliwienia dzięki uczynkom, to ma powód do dumy - ale nie wobec Boga. Cóż bowiem mówi Pismo? „Abraham zawierzył Bogu i to uznano mu jako usprawiedliwienie”.” (Rz 4,1-3 BP);
„Cóż tedy mamy rzec? Co zyskał Abraham, ojciec nasz, wedle ciała? Bo jeżeli Abraham usprawiedliwiony został przez uczynki, może się słusznie chwalić; ale nie przed Bogiem. Bo cóż mówi Pismo? "Uwierzył Abraham Bogu i poczytano mu to jako usprawiedliwienie.” (Rz 4,1-3 Kow);
„Co więc, powiemy, spotkało Abrahama, naszego przodka według cielesnej natury? Bo jeśli Abraham został uznany za sprawiedliwego z uczynków - mógłby mieć chlubę, ale nie u Boga. Bowiem co mówi Pismo? A Abraham uwierzył Bogu i zostało mu to policzone ku sprawiedliwości.” (Rz 4,1-3 BGN).
2. Czyje słowa cytuje ap. Paweł, aby jeszcze raz wykazać, że lud Boży zawsze z wiarą oczekiwał Łaski Bożej?
Rz 4,4-8
„A gdy kto spełnia uczynki, zapłaty za nie nie uważa się za łaskę, lecz za należność; gdy zaś kto nie spełnia uczynków, ale wierzy w tego, który usprawiedliwia bezbożnego, wiarę jego poczytuje mu się za sprawiedliwość, jak i Dawid nazywa błogosławionym człowieka, któremu Bóg udziela usprawiedliwienia, niezależnie od uczynków; Błogosławieni, którym odpuszczone są nieprawości i których grzechy są zakryte; Błogosławiony mąż, któremu Pan grzechu nie poczyta.” (Rz 4,4-8 BW);
„Otóż temu, który pracuje, poczytuje się zapłatę nie tytułem łaski, lecz należności. Temu jednak, który nie wykonuje pracy, a wierzy w Tego, co usprawiedliwia grzesznika, wiarę jego poczytuje się za tytuł do usprawiedliwienia, zgodnie z pochwałą, jaką Dawid wypowiada o człowieku, którego Bóg usprawiedliwia niezależnie od uczynków: Błogosławieni ci, których nieprawości zostały odpuszczone i których grzechy zostały zakryte. Błogosławiony mąż, któremu Pan nie poczyta grzechu.” (Rz 4,4-8 BT).
3. Co wynika z faktu, że Abraham otrzymał błogosławieństwo przed obrzezaniem? Jak nazywany jest ten mąż Boży?
Rz 4,9-12
„Czy to błogosławieństwo dotyczy tylko obrzezanych, czy i nie obrzezanych również? Mówimy, że wiara została poczytana Abrahamowi ku sprawiedliwości. Ale w jaki sposób została mu poczytana? Czy wtedy, gdy był już obrzezany, czy jeszcze przed obrzezaniem? Otóż nie wtedy, gdy był już obrzezany, lecz jeszcze przed obrzezaniem. Otrzymał on znak obrzezania jako pieczęć usprawiedliwienia przez wiarę, którą posiadał jeszcze przed obrzezaniem. W ten sposób stał się ojcem wszystkich nie obrzezanych, którzy jednak wierzą, aby im to było poczytane ku usprawiedliwieniu, a także ojcem obrzezanych, którzy jednak nie w samym obrzezaniu pokładają nadzieję, lecz kroczą drogami wiary ojca naszego Abrahama z tego czasu, kiedy jeszcze nie był obrzezany.” (Rz 4,9-12 BR);
„Przeto czy błogosławieństwo to dotyczy obrzezanych, czy też i nieobrzezanych? Czytamy przecież, że Abrahamowi została poczytana wiara za sprawiedliwość. W jakich okolicznościach została poczytana: czy był obrzezany, czy przed obrzezaniem? Otóż nie po obrzezaniu, ale gdy był nieobrzezany. I otrzymał znak obrzezania jako pieczęć usprawiedliwienia osiągniętego z wiary posiadanej wtedy, gdy jeszcze nie był obrzezany. I tak stał się ojcem wszystkich tych, którzy nie mając obrzezania, wierzą, by i im poczytano to za tytuł do usprawiedliwienia, a także ojcem tych obrzezanych, którzy nie tylko na obrzezaniu się opierają, ale nadto kroczą śladami tej wiary, jaką ojciec nasz Abraham posiadał przed obrzezaniem.” (Rz 4,9-12 BT);
„Czy zatem szczęście to odnosi się do obrzezania, czy i do nieobrzezania? Mówimy bowiem: [Wiarę poczytano Abrahamowi za sprawiedliwość]. W jakich więc okolicznościach poczytano? Czy był on wówczas w obrzezaniu czy w nieobrzezaniu? Otóż nie w obrzezaniu, lecz w nieobrzezaniu. I otrzymał znak obrzezania (jako) pieczęć sprawiedliwości wiary, tej (którą miał) w nieobrzezaniu, po to, by był ojcem wszystkich wierzących w nieobrzezaniu, aby i im poczytano (to) za sprawiedliwość, (12) oraz ojcem obrzezania — tych, którzy są nie tylko z obrzezania, ale jednocześnie idą śladami wiary naszego ojca Abrahama, (którą miał) w nieobrzezaniu.” (Rz 4,9-12 BPD).
4. Jaki los oczekiwałby wszystkich, gdyby Bóg sądził nas na podstawie naszego posłuszeństwa Zakonowi?
Rz 4,13-15
„Albowiem nie na podstawie zakonu była dana obietnica Abrahamowi bądź jego potomstwu, że ma być dziedzicem świata, lecz na podstawie usprawiedliwienia z wiary. Bo jeśli dziedzicami są tylko ci, którzy polegają na zakonie, tedy wiara jest daremna i obietnica wniwecz się obróciła; gdyż zakon pociąga za sobą gniew; gdzie bowiem nie ma zakonu, nie ma też przestępstwa.” (Rz 4,13-15 BW);
„Albowiem nie od [wypełnienia] Prawa została uzależniona obietnica dana Abrahamowi i jego potomstwu, że będzie dziedzicem świata, ale od usprawiedliwienia z wiary. Jeżeli bowiem dziedzicami stają się ci, którzy się opierają na Prawie, to wiara straciła znaczenie, a obietnica pozostała bez skutku. Prawo bowiem pociąga za sobą karzący gniew. Gdzie zaś nie ma Prawa, tam nie ma i przestępstwa.” (Rz 4,13-15 BT);
„Abraham - jak i potomstwo jego - nie dzięki Prawu otrzymał obietnicę, że świat stanie się jego własnością, lecz dzięki usprawiedliwieniu wynikającemu z wiary. Jeśli właścicielami stają się ci, którzy podlegają Prawu, wówczas daremna jest wiara i nieskuteczna obietnica. Prawo bowiem rozpala karzący gniew. Tam zaś, gdzie nie ma Prawa, nie ma wykroczenia.” (Rz 4,13-15 BP);
„Obietnica dana Abrahamowi i potomstwu jego, że będzie dziedzicem świata, nie została uzależniona od Prawa, lecz od usprawiedliwienia przez wiarę. Jeżeli bowiem dziedzictwo otrzymują ci, którzy opierają się na Prawie, to wiara nie posiada już znaczenia i obietnica przestaje istnieć. Bo Prawo powoduje tylko gniew [Boży]. Gdzie zaś nie ma Prawa, tam też nie ma i wykroczeń przeciw Prawu.” (Rz 4,13-15 BR).
5. Jakie kolejne doświadczenie Abrahama przypomina ap. Paweł, aby utwierdzić nas w przekonaniu, że w życiu Bożych dzieci niezbędna jest wiara?
Rz 4,16-22
„Przeto obietnica została dana na podstawie wiary, aby była z łaski i aby była zapewniona całemu potomstwu, nie tylko temu, które polega na zakonie, ale i temu, które ma wiarę Abrahama, ojca nas wszystkich, jak napisano: Ustanowiłem cię ojcem wielu narodów, zapewniona przed Bogiem, któremu zaufał, który ożywia umarłych i który to, czego nie ma, powołuje do bytu. Abraham wbrew nadziei, żywiąc nadzieję, uwierzył, aby się stać ojcem wielu narodów zgodnie z tym, co powiedziano: Takie będzie potomstwo twoje. I nie zachwiał się w wierze, choć widział obumarłe ciało swoje, mając około stu lat, oraz obumarłe łono Sary; i nie zwątpił z niedowiarstwa w obietnicę Bożą, lecz wzmocniony wiarą dał chwałę Bogu, mając zupełną pewność, że cokolwiek On obiecał, ma moc i uczynić. I dlatego poczytane mu to zostało za sprawiedliwość.” (Rz 4,16-22 BW);
„I stąd to [dziedzictwo] zależy od wiary, by było z łaski i aby w ten sposób obietnica pozostała nienaruszona dla całego potomstwa, nie tylko dla potomstwa opierającego się na Prawie, ale i dla tego, które ma wiarę Abrahama. On to jest ojcem nas wszystkich - jak jest napisane: Uczyniłem cię ojcem wielu narodów - przed obliczem Boga. Jemu on uwierzył jako Temu, który ożywia umarłych i to, co nie istnieje, powołuje do istnienia. On to wbrew nadziei uwierzył nadziei, że stanie się ojcem wielu narodów zgodnie z tym, co było powiedziane: takie będzie twoje potomstwo. I nie zachwiał się w wierze, choć stwierdził, że ciało jego jest już obumarłe - miał już prawie sto lat - i że obumarłe jest łono Sary. I nie okazał wahania ani niedowierzania co do obietnicy Bożej, ale się wzmocnił w wierze. Oddał przez to chwałę Bogu i był przekonany, że mocen jest On również wypełnić, co obiecał. Dlatego też poczytano mu to za sprawiedliwość.” (Rz 4,16-22 BT);
„Dlatego z wiary, aby (była) według łaski oraz aby obietnica ta była pewna dla całego nasienia, nie tylko tego z Prawa, ale także tego z wiary Abrahama, który jest ojcem nas wszystkich — jak napisano: [Ustanowiłem cię ojcem wielu narodów] — przed obliczem Tego, któremu uwierzył, Boga, który ożywia umarłych i powołuje to, czego nie ma, jak gdyby było. Abraham wbrew nadziei, z powodu nadziei uwierzył, aby się stać ojcem wielu narodów zgodnie z tym, co powiedziano: [Takie będzie twoje nasienie]. I nie osłabł w wierze, choć zrozumiał, że jego ciało jest już obumarłe — jako mającego około stu lat — oraz że obumarłe jest łono Sary; i nie zwątpił w niewierze w obietnicę Boga, lecz wzmocniony wiarą dał chwałę Bogu; był przy tym całkowicie przekonany, że to, co On obiecał, ma moc i uczynić. Dlatego też poczytano mu to za sprawiedliwość.” (Rz 4,16-22 BPD).
6. W jakich słowach zostaliśmy zachęceni do naśladowania Abrahama i na kim ma się koncentrować nasza wiara?
Rz 4,23-25
„A to, że poczytano mu, zostało napisane nie ze względu na niego samego, ale i ze względu na nas , jako że będzie poczytane i nam, którzy wierzymy w Tego, co wskrzesił z martwych Jezusa, Pana naszego. On to został wydany za nasze grzechy i wskrzeszony z martwych dla naszego usprawiedliwienia.” (Rz 4,23-25 BT);
„A nie napisano tego dla niego samego, iż mu to przyczytano, ale i dla nas, którym ma być przyczytano, którzy wierzymy w tego, który wzbudził Jezusa, Pana naszego, z martwych; który wydany jest dla grzechów naszych, a wstał z martwych dla usprawiedliwienia naszego.” (Rz 4,23-25 BG);
„Nie tylko zaś dla niego napisano: Poczytane mu zostało ku sprawiedliwości, ale i dla nas, którym będzie poczytane, że wierzymy w tego, co wzbudził z martwych Jezusa Chrystusa Pana naszego, który został wydany z powodu występków naszych, a wstał z martwych dla naszego usprawiedliwienia.” (Rz 4,23-25 JW);