II Przykazanie

Tekst pamięciowy: Kol 1,15

„On jest obrazem Boga niewidzialnego. Pierworodnym wszelkiego stworzenia.” (Kol 1,15 BP);

„On jest obrazem Boga niewidzialnego, jest pierworodnym przed wszelkim stworzeniem.” (Kol 1,15 Kow).

1. Kiedy po raz pierwszy spotykamy się w Biblii z kultem posągów lub obrazów?

    1 Mjż 31,19; por. Joz. 24,2 

„A gdy Laban poszedł strzyc owce swoje, Rachela ukradła bożki domowe, które należały do jej ojca.” (1 Mjż 31,19 BW);

„Na ten czas poszedł był Laban strzyc owce, a Rachel ukradła bałwany ojca swego.” (1 Mjż 31,19 JW);

Joz. 24:2 bg 
”I rzekł Jozue do wszystkiego ludu: Tak mówi Pan, Bóg Izraelski: Za rzeką mieszkali ojcowie wasi od dawnych czasów, Tare, ojciec Abrahamów, i ojciec Nachorów, i służyli bogom obcym.”

Joz. 24:2 bp 
”Wtedy przemówił Jozue do całego ludu: - Tak mówi Jahwe, Bóg Izraela: Z tamtej strony Rzeki mieszkali w pradawnych czasach przodkowie wasi: Terach, ojciec Abrahama i Nachora i służyli bogom obcym.”

Joz. 24:2 br 
”Tak mówi Jahwe, Bóg Izraela: Ojciec wasz, Terach, ojciec Abrachama i Nachora, mieszkał początkowo po drugiej stronie Rzeki. Podobnie jak inni, służył obcym bogom.”

Joz. 24:2 bt 
”Jozue przemówił wtedy do całego narodu: «Tak mówi Pan, Bóg Izraela: Po drugiej stronie Rzeki mieszkali wasi przodkowie od starodawnych czasów: Terach, ojciec Abrahama i Nachora, którzy służyli bogom cudzym,”

2. Jakie poważne ostrzeżenie dał Bóg człowiekowi?

    2 Mjż 20,4-6

„Nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko, ani tego, co jest na ziemi nisko, ani tego, co jest w wodach pod ziemią! Nie będziesz oddawał im pokłonu i nie będziesz im służył, ponieważ Ja Pan, twój Bóg, jestem Bogiem zazdrosnym, który karze występek ojców na synach do trzeciego i czwartego pokolenia względem tych, którzy Mnie nienawidzą. Okazuję zaś łaskę aż do tysiącznego pokolenia tym, którzy Mnie miłują i przestrzegają moich przykazań.” (2 Mjż 20,4-6 BT).

3. Które przykazanie w szczególny sposób wyraża i streszcza treść 1 i 2 przykazania Dekalogu?

    5 Mjż 6,4-5; Mt 22,36-40

„Słuchaj Izraelu! Jahwe jest naszym Bogiem, Jahwe jedyny! Będziesz miłował swego Boga Jahwe z całego serca, z całej duszy i ze wszystkich swoich sił.” (5 Mjż 6,4-5 BP);

„Słuchaj, Izraelu! Jahwe, nasz Bóg, jest jedynym Bogiem. Będziesz miłował Jahwe, Boga twego, z całego twojego serca, z całej twojej duszy i ze wszystkich sił twoich.” (5 Mjż 6,4-5 BR);

„Nauczycielu, jakie przykazanie jest największe w Prawie? On zaś odrzekł: - 'Będziesz miłował Pana Boga swego z całego serca i z całej duszy' i wszystkich myśli. To jest największe i pierwsze przykazanie. A drugie jemu podobne: 'Będziesz miłował bliźniego, jak siebie samego. Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy.” (Mt 22,36-40 BP).

4. Jakie szczególnie szokujące formy bałwochwalstwa spotykamy w tekstach Słowa Bożego?

    Ps 106,35-38

„Ale zmieszali się z poganami I nauczyli się ich czynów. Oddawali cześć ich bałwanom, Które stały się dla nich pułapką. Ofiarowali demonom Synów swych i córki swoje. Wylewali krew niewinną, Krew synów i córek swoich, które ofiarowali bałwanom Kanaanu, I skalana była ziemia krwią.” (PS 106,35-38 BW);

„Lecz mieszali się z poganami i uczyli się od nich złych czynów. Służyli ich martwym bożkom, które ich potem przyprawiły o zgubę. Przynosili im własnych synów i córki i składali z nich ofiary demonom. I tak przelewali krew niewinną, krew własnych synów i córek, które ofiarowali kananejskim bożkom. Kraj cały zbezcześcili przelewem krwi niewinnej.” (PS 106,35-38 BR).

5. W jaki sposób Bóg ocenia postawę ludzi, którzy oddają cześć bałwanom?

    Iz 44,9-20; Jer 10,14-15

„Wszyscy rzeźbiarze bożków są niczym; dzieła ich ulubione na nic się nie zdadzą; ich czciciele sami nie widzą ani nie zdają sobie sprawy, że się okrywają hańbą. Kto rzeźbi bożka i odlewa posąg, żeby nie mieć pożytku? Oto wszyscy czciciele tego bożka zawstydzą się; jego wykonawcy sami są ludźmi. Wszyscy oni niechaj się zbiorą i niech staną! Razem się przestraszą i wstydem okryją. Wykonawca posągu urabia żelazo na rozżarzonych węglach i młotami nadaje mu kształty; wykańcza je swoim silnym ramieniem; oczywiście, jest głodny i brak mu siły; nie pił wody, więc jest wyczerpany. Rzeźbiarz robi pomiary na drzewie, kreśli rylcem kształt, obrabia je dłutami i stawia znaki cyrklem; wydobywa z niego kształty ludzkie na podobieństwo pięknej postaci człowieka, aby postawić go w domu. Narąbał sobie drzewa cedrowego, wziął drzewa cyprysowego i dębowego - a upatrzył je sobie między drzewami w lesie - zasadził jesion, któremu ulewa zapewnia wzrost. [To wszystko] służy człowiekowi na opał: część z nich bierze na ogrzewanie, część na rozpalenie ognia do pieczenia chleba, na koniec z reszty wykonuje boga, przed którym pada na twarz, tworzy rzeźbę, przed którą wybija pokłony. Jedną połowę spala w ogniu i na rozżarzonych węglach piecze mięso; potem zajada pieczeń i nasyca się. Ponadto grzeje się i mówi: „Hej! Ale się zagrzałem i korzystam ze światła!” Z tego zaś, co zostanie, czyni swego boga, bożyszcze swoje, któremu oddaje pokłon i pada na twarz, i modli się, mówiąc: „Ratuj mnie, boś ty bogiem moim!” [Tacy] nie mają świadomości ani zrozumienia, gdyż [mgłą] przesłonięte są ich oczy, tak iż nie widzą, i serca ich, tak iż nie rozumieją. Taki się nie zastanawia; nie ma wiedzy ani zrozumienia, żeby sobie powiedzieć: „Jedną połowę spaliłem w ogniu, nawet chleb upiekłem na rozżarzonych węglach, i upiekłem mięso, które zajadam, a z reszty zrobię rzecz obrzydliwą. Będę oddawał pokłon kawałkowi drzewa”. Taki się karmi popiołem; zwiedzione serce wprowadziło go w błąd. On nie może ocalić swej duszy i powiedzieć: „Czyż nie jest fałszem to, co trzymam w ręku?.” (Iz 44,9-20 BT);

„Twórcy bałwanów wszyscy niczym są, a najmilsze rzeczy ich nic im nie pomogą; sami są świadkami ich, że nie widzą ani rozumieją, aby byli pohańbieni. Kto utworzył boga i ulał posąg na nic niepożyteczny? Oto wszyscy zwolennicy jego będą pohańbieni, bo są rzemieślnikami z ludzi; zejdą się wszyscy, staną i zlękną się i wspólnie się zawstydzą. - Kowal piłą robił, w węglu i pod młotami utworzył go, i robił ramieniem mocy swojej; łaknąć będzie, aż zemdleje, nie będzie pił wody i ustanie. Rzemieślnik około - drzewa rozciągnął sznur i ukształtował go heblem, uczynił go według węgielnicy i pod cyrkiel utoczył go, i uczynił obraz męża jak pięknego człowieka, mieszkającego w domu. Narąbał cedrów, wziął jedlinę i dąb, który stał między drzewami leśnymi, zasadził sosnę, którą deszcz żywił. I posłużyła ludziom na ognisko; wziął z nich i rozgrzał się, i podpalił, i napiekł chleba, a z ostatka zrobił boga i pokłonił się, uczynił posąg i klękał przed nim. Połowę drzewa spalił w ogniu, a przy połowie jego mięsa się najadł, uwarzył jarzynę i najadł się, i rozgrzał się, i rzekł: „Ach, tom się rozgrzał, widziałem ogień!” A z ostatka jego uczynił sobie boga, bałwana, klęka przed nim i kłania się mu, i modli się mówiąc: „Wybaw mię, boś ty jest bóg mój!” Nie wiedzieli ani zrozumieli, bo zaklejone są oczy ich, aby nie widzieli i żeby sercem nie zrozumieli. Nie rozmyślają w myśli swojej ani nie uznają ani nie czują, aby rzekł: „Połowę jego spaliłem w ogniu i napiekłem na jego węglu chleba, nawarzyłem mięsa i jadłem; a z ostatka jego bałwana uczynię? Przed klocem drzewa klękać będę?” Część jego jest popiołem, serce głupie kłaniało się mu, a nie wybawi duszy swej ani nie rzecze: „Może kłamstwo jest w prawicy mojej?”.” (Iz 44,9-20 JW);

„Głupi jest każdy człowiek i bez rozumu, na wstyd naraża się każdy złotnik z powodu bałwana, gdyż złudą są i bez życia jego odlane bożki. Są nicością, dziełem wartym śmiechu, które w czasie swojego nawiedzenia poginą.” (Jer 10,14-15 BW);

„Tak zgłupiał każdy człowiek, że tego nie zna, iż pohańbiony bywa każdy rzemieślnik dla bałwana; bo fałszem jest to, co ulał, i niemasz ducha w nich. Marnością są, a dziełem błędów; czasu nawiedzenia swego poginą.” (Jer 10,14-15 BG);

„Ograniczony pozostaje każdy człowiek bez wiedzy, wstydzić się musi każdy złotnik z powodu bożka. Utoczył bowiem podobizny, które są kłamstwem i nie ma w nich [życiodajnego] tchnienia. Są one nicością, tworem śmiesznym, zginą, gdy nadejdzie czas obrachunku z nimi.” (Jer 10,14-15 BT).

I Przykazanie

Tekst pamięciowy: Mt 22,37-38

„A On mu powiedział: Będziesz miłował Pana, Boga swego, z całego serca swego i z całej duszy swojej, i z całej myśli swojej. To jest największe i pierwsze przykazanie.” (Mt 22,37-38 BW);

„On mu odpowiedział: „Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. To jest największe i pierwsze przykazanie.” (Mt 22,37-38 BT).

1. Na co Bóg zwraca uwagę człowiekowi, będącemu w niewoli?

    2 Mjż 20,2-3

„Ja jestem twój Bóg, WIEKUISTY, który cię wyprowadził z ziemi Micraim, z domu niewolników. Nie będziesz miał cudzych bogów przed Moim obliczem.” (2 Mjż 20,2-3 NBG);

„Jam jest Pan, Bóg twój, który cię wyprowadził z ziemi egipskiej, z domu niewoli. Nie będziesz miał innych bogów obok mnie.” (2 Mjż 20,2-3 BW);

„Jam jest Jahwe, Bóg twój, który cię wyprowadził z ziemi egipskiej, z domu niewoli. Nie będziesz miał żadnych innych bogów oprócz mnie.” (2 Mjż 20,2-3 BP).

2. O czym Bóg często przypomina swojemu ludowi?

    Iz 45,5-8; 1 Krn 16,24-26

„Jam jest Jahwe i nie ma innego, poza mną - nie ma boga! Ja cię przepaszę, chociaż mnie nie znałeś, aby poznano od wschodu słońca i od zachodu, że poza mną nie ma nikogo! Jam jest Jahwe - i nie ma innego! Ja stwarzam światłość i tworzę ciemności, szczęściem obdarzam i sprawiam niedolę. Ja, Jahwe, czynię to wszystko! Rosę spuście z góry, niebiosa! Niech z chmur wraz z deszczem spłynie sprawiedliwość! Niech rozewrze się ziemia i niech wzejdzie zbawienie! I niech również prawość zakwitnie! Ja, Jahwe, to tworzę!” (Iz 45,5-8 BP);

„Ja jestem Pan, i nie ma innego. Poza Mną nie ma Boga. Przypaszę ci broń, chociaż Mnie nie znałeś, aby wiedziano od wschodu słońca aż do zachodu, że beze Mnie nie ma niczego. Ja jestem Pan, i nie ma innego. Ja tworzę światło i stwarzam ciemności, sprawiam pomyślność i stwarzam niedolę. Ja, Pan, czynię to wszystko. Niebiosa, wysączcie z góry sprawiedliwość i niech obłoki z deszczem ją wyleją! Niechajże ziemia się otworzy, niechaj zbawienie wyda owoc i razem wzejdzie sprawiedliwość! Ja, Pan, jestem tego Stwórcą”. (Iz 45,5-8 BT);

„Rozpowiadajcie narodom Jego chwałę, a cuda Jego pośród wszystkich ludów. Bo wielki jest Jahwe i czci najgodniejszy, lękać się Go trzeba, ponad wszystkich bogów. Bo wszystkie bogi pogan są nicością, a Jahwe niebiosa uczynił.” (1 Krn 16,24-26 BP);

„Rozgłaszajcie Jego chwałę wśród pogan, Jego cuda - wśród wszystkich narodów, bo wielki jest Pan, godzien wielkiej chwały: wzbudza On większy lęk niż wszyscy bogowie. Bo wszyscy bogowie pogan to ułuda, a Pan uczynił niebiosa.” (1 Krn 16,24-26 BT);

„Opowiadajcie między narodami chwałę jego, między wszystkimi ludźmi dziwy jego. Bo wielki Pan i bardzo chwalebny, i straszliwy nad wszystkie bogi. Wszyscy bowiem bogowie pogańscy bałwany, a Pan niebiosa uczynił.” (1 Krn 16,24-26 JW).

3. Co Hiskiasz wiedział o swoim Stwórcy i czego był świadomy?

    2 Krl 19,14-19

„A gdy Hiskiasz przyjął z rąk posłów list i przeczytał go, poszedł do świątyni Pana i rozwinął go przed Panem, a potem modlił się Hiskiasz do Pana tymi słowy: Panie, Boże Izraela, który siedzisz na cherubach! Ty jedynie jesteś Bogiem wszystkich królestw ziemi, Ty stworzyłeś niebo i ziemię. Skłoń, Panie, ucho swoje i słuchaj! Otwórz, Panie, oczy swoje i patrz! Przysłuchaj się słowom Sancheryba, które on przysłał, aby urągać Bogu żywemu. Prawdą jest, Panie, że królowie asyryjscy wygubili ludy i ich ziemię, i powrzucali ich bogów w ogień, lecz nie byli to bogowie, ale dzieło rąk ludzkich z drzewa i z kamienia, więc mogli je zniszczyć. Teraz więc, Panie, Boże mój, wybaw nas, proszę, z jego ręki, a poznają wszystkie królestwa ziemi, że jedynie Ty, Panie, jesteś Bogiem.” (2 Krl 19,14-19 BW);

„Ezechiasz wziął listy z rąk posłów, przeczytał je, poszedł do Świątyni Jahwe i rozłożył je przed Jahwe. Ezechiasz modlił się przed Jahwe i mówił: - Jahwe, Boże Izraela, który siedzisz na cherubinach. Ty jedynie jesteś Bogiem wszystkich królestw ziemi. Ty stworzyłeś niebo i ziemię. Jahwe, nakłoń swe ucho i wysłuchaj; otwórz Jahwe, Twoje oczy i spójrz, usłysz słowa Sancheriba, który posłał, aby lżyć Boga żyjącego. O Jahwe! Prawdziwie królowie asyryjscy wytracili narody i ich kraje, bóstwa ich zaś wrzucili do ognia, bo nie były one bogami, ale dziełem rąk człowieka, drewnem lub kamieniem, więc je zniszczyli. Ale teraz, Jahwe, Boże nasz, wybaw nas - proszę - z jego ręki, aby wiedziały wszystkie królestwa ziemi, że jedynie Ty, Jahwe, jesteś Bogiem.” (2 Krl 19,14-19 BP).

4. Jaką uroczystą deklarację złożyli Izraelici, kiedy weszli do Kanaanu?

    Joz 24,14-16

„Bójcie się więc Jahwe i służcie Mu szczerze i wiernie. Odrzućcie bogów, którym służyli ojcowie wasi z tamtej strony Rzeki i w Egipcie, a służcie Jahwe. Gdybyście jednak nie chcieli służyć Jahwe, wybierajcie dzisiaj, komu chcecie służyć: bogom, którym służyli ojcowie wasi z tamtej strony Rzeki, czy też bogom Amorytów, w których kraju mieszkacie; ja i mój dom będziemy służyć Jahwe. Odpowiedział lud: - Daleka jest od nas myśl, żebyśmy odstąpili od Jahwe, by służyć bogom obcym.” (Joz 24,14-16 BP);

„Oddajcie tedy Panu zbożną cześć i służcie mu szczerze i wiernie: usuńcie bogów, którym służyli wasi ojcowie za Rzeką i w Egipcie, a służcie Panu. A jeśliby się wam wydawało, że źle jest służyć Panu, to wybierzcie sobie dzisiaj, komu będziecie służyć: czy bogom, którym służyli wasi ojcowie, gdy byli za Rzeką, czy też bogom amorejskim, w których ziemi teraz mieszkacie. Lecz ja i dom mój służyć będziemy Panu. I odpowiedział lud tymi słowy: Niech nas Bóg uchowa od tego, abyśmy mieli opuścić Pana, a służyć innym bogom.” (Joz 24,14-16 BW).

5. Czy Izraelici byli wierni swoim obietnicom?

    Sędz 2,7-13; 2 Krn 28,23-25

„I służył lud Jahwe przez wszystkie dni Jozuego oraz wszystkie dni starszych, którzy przeżyli Jozuego i którzy widzieli całe to wielkie dzieło, jakiego Jahwe dokonał dla Izraela. A Jozue, syn Nuna, sługa Jahwe, umarł w wieku stu dziesięciu lat. Pochowano go na obszarze jego posiadłości w Timnat-Cheres, w górach Efraim, na północ od góry Gaasz. A kiedy i to całe pokolenie zostało zebrane u swoich ojców, nastało po nim inne pokolenie, które już nie znało Jahwe ani dzieła, jakiego dokonał dla Izraela. Toteż synowie Izraela czynili to, co jest złe w oczach Jahwe: służyli Baalom. Tak więc porzucili synowie Izraela Boga swych praojców, który ich wywiódł z ziemi egipskiej, i poszli za obcymi bogami spośród tych ludów, które ich zewsząd otaczały, i kłaniali się im, przywodząc Jahwe do gniewu. Tak więc porzucali Jahwe, aby służyć Baalowi i Asztarcie.” (Sędz 2,7-13 BP);

„Składał ofiary na cześć bogów Damaszku, którzy go pokonali, gdyż mówił sobie tak: Ponieważ bogowie aramajscy przyszli z pomocą królom Aramu, złożę im ofiary, a wówczas i mnie przyjdą z pomocą. Lecz ofiary te stały się przyczyną zguby dla niego i dla całego Izraela. Pozabierał Achaz wszystkie naczynia ze świątyni Pańskiej, pociął na części wszystkie przedmioty kultu ze świątyni i zaryglowawszy wejścia do świątyni Jahwe, kazał pobudować ołtarze we wszystkich zakątkach Jerozolimy. Pourządzał miejsca kultu na wyżynach wszystkich miast Judy i przeznaczył je na palenie wonności na cześć obcych bogów. W ten sposób wzbudzał coraz większe zagniewanie Jahwe, Boga swoich ojców.” (2 Krn 28,23-25 BR).

6. Jak  myślisz,  dlaczego  ludzie  tak łatwo zapominają  o Bogu,  a kulty pogańskie  przez wieki mają swoich wyznawców?

    Jer 2,11-13

„Czy lud jaki zmienił swych bogów? A przecież ci nie są żadnymi bogami! Mój lud natomiast zamienił swą Chwałę na to, co na nic się nie zda. Zdumiejcie się tym, o niebiosa, wzdrygnijcie się, osłupiejcie! - głosi Jahwe. Bo lud mój popełnił podwójną nieprawość: Mnie opuścili, krynicę wód żywych, by sobie wykopać cysterny, cysterny rozbite, niezdolne utrzymać wody.” (Jer 2,11-13 BP);

„Czy zamienił kiedy lud bogi swoje – które wszak bogami nie są – a naród Mój zamienił Wspaniałego swojego na istoty płonne. Zdumiejecie się niebiosa nad tem, a przejmijcie się dreszczem i strętwieniem wielkiem! – rzecze Wiekuisty. Bo dwojakie zło popełnił lud Mój: Mnie opuścili – źródło wód żywych, aby wyżłobić sobie zbiorniki, zbiorniki popękane, któe nie mogą zatrzymać wody.” (Jer 2,11-13 Izaak Cylkow).

7. „...  nie  będziesz  miał  innych  bogów obok Mnie”  – czy można jednocześnie oddawać chwałę Bogu i równocześnie wielbić innych bogów?

    Oz 13,4

„Ale Ja, Jahwe, jestem twym Bogiem już od [wyjścia z] ziemi egipskiej; nie będziesz znał innego Boga prócz mnie, innego Zbawcy poza mną.” (Oz 13,4 BP).

8. Czy przestrzeganie pierwszego przykazania jest dziś problemem dla chrześcijan?  Zastanów się,  dlaczego  tak często spotykamy się dziś z określeniami  „uwielbiam ...”,  „... jest boskie”, „kultowy ....”, „... jest moim idolem” itp.?

Okoliczności nadania Prawa

Tekst pamięciowy: Ps 76,9

„Ogłosiłeś z nieba swój wyrok, przelękła się ziemia, zamilkła.” (PS 76,9 BT).

1. Ile trwał pobyt Izraelitów w Egipcie i jaka była ich sytuacja w tym kraju?

    2 Mjż 12,40-41; 2 Mjż 1,11-16

„Czas pobytu Izraelitów w Egipcie wynosił czterysta trzydzieści lat. Dokładnie w tym dniu, gdy upłynęło czterysta trzydzieści lat, wyszły wszystkie zastępy Jahwe z ziemi egipskiej.” (2 Mjż 12,40-41);

„Ustanowiono przeto nad nim nadzorców pańszczyźnianych, aby go gnębili ciężkimi robotami; budowano wtedy dla faraona miasta - spichlerze: Pitom i Ramses. Lecz im bardziej go gnębili, tym więcej się rozmnażał i rozrastał; i bano się synów izraelskich. Egipcjanie zmuszali Izraelitów do ciężkich robót, i uprzykrzali im życie uciążliwą robotą w glinie i przy cegłach i różną pracą na polu. Wszystkie te prace wykonywali pod przymusem. Wtedy król egipski rzekł do położnych hebrajskich, z których jedna nazywała się Szifra, a druga Pua, Mówiąc: Gdy będziecie przy porodach niewiast hebrajskich, uważajcie, co się rodzi: Jeżeli rodzi się chłopiec, zabijcie go, a jeżeli dziewczynka, niech zostanie przy życiu.” (2 Mjż 1,11-16 BW)

2. Po jakim czasie od wyjścia z Egiptu, Bóg ogłosił Swoje Prawo?

    2 Mjż 19,1-2

„W trzecim miesiącu od wyjścia Izraelitów z Egiptu, w tym samym dniu przyszli na pustynię Synaj. A wyruszyli z Refidim. Gdy przyszli na pustynię Synaj, rozłożyli się obozem na tej pustyni. I tak Izrael obozował tam naprzeciw góry.” (2 Mjż 19,1-2 BP).

3. Jakie przygotowania nakazał Pan?

    2 Mjż 19,9-12

„A Jahwe rzekł do Mojżesza:

- Przyjdę do ciebie w gęstym obłoku, aby lud słyszał, jak rozmawiam z tobą, i uwierzył ci na zawsze. (A Mojżesz obwieścił Jahwe odpowiedź ludu).

Potem Jahwe rzekł do Mojżesza:

- Idź do ludu i każ mu się uświęcić – dzisiaj i jutro. Niech też wypiorą swoje szaty i będą gotowi na trzeci dzień. W trzecim dniu bowiem Jahwe zstąpi na górę Synaj na oczach całego ludu. Wyznacz ludowi granicę dookoła i zapowiedz: Nie ważcie się wstępować na górę lub dotykać jej podnóża. Kto by bowiem dotknął góry, musi umrzeć.” (2 Mjż 19,1-2 BP).

4. Jakie zjawiska towarzyszyły ludziom podczas ogłaszania Prawa?

    2 Mjż 19,17-19; 20,18-21

„A Mojżesz wyprowadził lud z obozu naprzeciw Boga. Ustawili się zatem u podnóża góry. Góra Synaj kurzyła się cała w dymach, gdyż Jahwe zstąpił na nią w ogniu. Dym unosił się nad nią jak z pieca. Cały lud przeraził się wtedy niezmiernie. Głos trąby coraz bardziej się nasilał: Mojżesz przemawiał, a Bóg odpowiadał grzmotem.” (2 Mjż 19,17-19 BP).

„A gdy wszystek lud zauważył grzmoty i błyskawice, i głos trąby, i górę dymiącą, zląkł się lud i zadrżał, i stanął z daleka, i rzekli do Mojżesza: Mów ty z nami, a będziemy słuchali; a niech nie przemawia do nas Bóg, abyśmy nie pomarli. Wtedy rzekł Mojżesz do ludu: Nie bójcie się, bo Bóg przyszedł, aby was doświadczyć i aby bojaźń przed nim była w was, byście nie grzeszyli.” (2 Mjż 20,18-20 BW).

5. Jakimi często okazywali się Izraelici?

    2 Mjż 32,1-9; DzAp 7,51

„A gdy lud widział, że Mojżesz opóźniał swój powrót z góry, zebrał się przed Aaronem i powiedział do niego: Uczyń nam boga, który by szedł przed nami, bo nie wiemy, co się stało z Mojżeszem, tym mężem, który nas wyprowadził z ziemi egipskiej. Aaron powiedział im: Pozdejmujcie złote kolczyki, które są w uszach waszych żon, waszych synów i córek, i przynieście je do mnie. I zdjął cały lud złote kolczyki, które miał w uszach, i zniósł je do Aarona. A wziąwszy je z ich rąk nakazał je przetopić i uczynić z tego posąg cielca ulany z metalu. I powiedzieli: Izraelu, oto bóg twój, który cię wyprowadził z ziemi egipskiej. A widząc to Aaron kazał postawić ołtarz przed nim i powiedział: Jutro będzie uroczystość ku czci Pana. Wstawszy wcześnie rano, dokonali całopalenia i złożyli ofiary biesiadne. I usiadł lud, aby jeść i pić, i wstali, żeby się bawić. Pan rzekł wówczas do Mojżesza: Zstąp na dół, bo sprzeniewierzył się lud twój, który wyprowadziłeś z ziemi egipskiej. Bardzo szybko odwrócili się od drogi, którą im nakazałem, i utworzyli sobie posąg cielca ulanego z metalu i oddali mu pokłon, i złożyli mu ofiary, mówiąc: Izraelu, oto twój bóg, który cię wyprowadził z ziemi egipskiej. I jeszcze powiedział Pan do Mojżesza: Widzę, że lud ten jest ludem o twardym karku.” (2 Mjż 32,1-9 BT).

„Twardego karku i opornych serc i uszu! Wy zawsze sprzeciwiacie się Duchowi Świętemu. Jak ojcowie wasi, tak i wy!” (DzAp 7,51 BT).

6. Co Bóg powiedział do Izraelitów, gdy zawierał z nimi Przymierze?

    3 Mjż 18,3-5; 3 Mjż 18,26

„Nie postępujcie tak, jak to jest w zwyczaju w Egipcie, gdzie zamieszkaliście, lub w ziemi Kanaan, do której was wiodę. Nie postępujcie więc tak! Nie stosujcie się do ich obyczajów. Macie się trzymać Moich nakazów, macie zachowywać Moje Prawa i postępować według nich. [Bom] Ja jest Jahwe, wasz Bóg! Zachowujcie więc Moje Prawa i nakazy, bo człowiek, który będzie postępował według nich, znajdzie w nich życie. Jam jest Jahwe.” (3 Mjż 18,3-5 BP);

Wy zaś przestrzegajcie moich Praw i wyroków i nie dopuszczajcie się żadnych takich obrzydliwości, i to zarówno tubylec, jak i obcy, który osiadł pośród was.” (3 Mjż 18,26 BP).

Prawo Boże przed Mojżeszem

Tekst pamięciowy: 1 Mjż 17,1

„A gdy Abraham miał dziewięćdziesiąt lat, ukazał się Pan Abrahamowi i rzekł do niego: Jam jest Bóg Wszechmogący, trwaj w społeczności ze Mną i bądź doskonały!” (1 Mjż 17,1 BW);

„A gdy Abraham miał dziewięćdziesiąt dziewięć lat, ukazał mu się Pan i rzekł do niego: „Jam jest Bóg Wszechmogący. Służ Mi i bądź nieskazitelny”.” (1 Mjż 17,1 BT);

„Kiedy Abraham liczył dziewięćdziesiąt dziewięć lat, ukazał mu się Jahwe i powiedział do niego:

- Jam jest Bóg Wszechmogący. Postępuj zawsze według Mojej woli i bądź doskonały.” (1 Mjż 17,1 BP).

1. Jakie wydarzenie miało miejsce po Potopie i jakie wnioski możemy stąd wysnuć?

    1 Mjż 9,21-23; por. 3 Mjż 18,3-7

„Gdy pewnego razu napił się wina, odurzył się i obnażył się w swoim namiocie. Cham, ojciec Kanaana, zobaczył nagość ojca i opowiedział o tym obu braciom na dworze. Wtedy Sem i Jafet wzięli płaszcz, założyli go sobie na plecy i wszedłszy tyłem okryli nagość swego ojca; twarze mieli przy tym odwrócone, tak że nie widzieli nagości ojca.” (1 Mjż 9,21-23 BP);

„Nie postępujcie tak, jak to jest w zwyczaju w Egipcie, gdzie zamieszkaliście, lub w ziemi Kanaan, do której was wiodę. Nie postępujcie więc tak! Nie stosujcie się do ich obyczajów. Macie się trzymać Moich nakazów, macie zachowywać Moje Prawa i postępować według nich. [Bom] Ja jest Jahwe, wasz Bóg! Zachowujcie więc Moje Prawa i Nakazy, bo człowiek, który będzie postępował według nich, znajdzie w nich życie. Jam jest Jahwe. Nikomu z was nie wolno obcować po małżeńsku z bliskimi krewnymi. Jam jest Jahwe. Nie będziesz [więc] odkrywał nagości swego ojca ani matki. Ona jest matką twoją, nie będziesz zatem odkrywał jej nagości.” (3 Mjż 18,3-7 BP).

2. Jakim człowiekiem był Lot, a w jakim miejscu żył?

    1 Mjż 19,1-5

„Do Sodomy przyszli pod wieczór dwaj aniołowie; Lot siedział właśnie w bramie Sodomy. Kiedy ich ujrzał, wyszedł naprzeciw i pochylił czoło aż do ziemi. Potem rzekł:

- Panowie moi, zboczcie – proszę – do domu waszego sługi! Przenocujcie, umyjcie sobie nogi. Kiedy zaś rankiem wstaniecie, pójdziecie dalej swoją drogą.

Lecz oni odpowiedzieli:

- O nie! Przenocujemy sobie na ulicy.

Kiedy jednak bardzo na nich nalegał, zboczyli wreszcie do niego i weszli do jego domu. Wtedy on przygotował im wieczerzę, napiekłszy przaśnego chleba. Posilili się zatem. Zanim jednak ułożyli się do snu, mężczyźni z miasta Sodomy, od młodzieńca aż do starca, cała ludność do ostatniego mężczyzny, otoczyli dom. Wywoławszy Lota, zapytali go:

- Gdzie są ci mężowie, którzy przybyli do ciebie tej nocy? Wyprowadź ich do nas, bo chcemy pobawić się z nimi.” (1 Mjż 19,1-5 BP);

„Owi dwaj aniołowie przybyli do Sodomy wieczorem, kiedy to Lot siedział w bramie Sodomy. Gdy Lot ich ujrzał, wyszedł naprzeciw nich i oddawszy im pokłon do ziemi rzekł: „Raczcie, panowie moi, zajść do domu sługi waszego na nocleg; obmyjcie sobie nogi, a rano pójdziecie w dalszą drogę”. Ale oni mu rzekli: „Nie! Spędzimy noc na dworze.” Gdy on usilnie ich prosił, zgodzili się i weszli do jego domu. On zaś przygotował wieczerzę, poleciwszy upiec chleba przaśnego. I posilili się. Zanim jeszcze udali się na spoczynek, mieszkający w Sodomie mężczyźni, młodzi i starzy, ze wszystkich stron miasta, otoczyli dom, wywołali Lota i rzekli do niego: „Gdzie tu są ci ludzie, którzy przyszli do ciebie tego wieczoru? Wyprowadź ich do nas, abyśmy mogli z nimi poswawolić.” (1 Mjż 19,1-5 BT).

3. Jakie świadectwo o Abrahamie i jego potomkach znajdujemy w Biblii?

    1 Mjż 18,18-19

„Przecież Abraham ma się stać [ojcem] wielkiego i potężnego narodu, a wszystkie narody ziemi otrzymają błogosławieństwo przez niego. Jego bowiem wybrałem sobie, aby synom swym i całemu swojemu przyszłemu rodowi polecił strzec drogi Jahwe przez pełnienie sprawiedliwości i Prawa, tak żeby Jahwe udzielił Abrahamowi tego wszystkiego, co mu przyobiecał.” (1 Mjż 18,18-19 BP).

4. Jakie prawo znał Józef, kiedy był w Egipcie?

    1 Mjż 39,7-9

„Po pewnym czasie zwróciła na Józefa uwagę żona pana i namawiała [go]:

- Połóż się ze mną!

Ale on nie zgodził się i tak odpowiedział żonie swego pana:

- Mój pan nie troszczy się przy mnie o nic w tym domu, a całe swoje mienie oddał pod moją opiekę. On sam nie ma w domu większej władzy ode mnie; niczego mi też nie zabrania z wyjątkiem ciebie, bo jesteś jego żoną. Jakże więc mógłbym dopuścić się tak wielkiej niegodziwości i zgrzeszyć przeciwko Bogu?” (1 Mjż 39,7-9 BP).

5. Czego świadomi byli bracia Józefa?

    1 Mjż 37,20-22; 1 Mjż 42,21-22

„- Do dzieła! Zabijmy go, wrzućmy do jakiejś studni i rozpowiadajmy, że go dziki zwierz pożarł. Przekonamy się, na co zdadzą mu się jego sny.

Ruben, kiedy to usłyszał, chciał ocalić go z ich rąk, mówiąc:

- Nie odbierajmy mu życia!

I dalej tak mówił Ruben do nich:

- Nie rozlewajcie krwi! Wrzućcie go do tej oto studni na pustyni, ale nie podnoście ręki na niego.

[Mówił to], by go ocalić z ich rąk i zwrócić swemu ojcu.” (1 Mjż 37,20-22 BP);

„Mówili zaś do siebie:

- Rzeczywiście zawiniliśmy względem naszego brata, widzieliśmy boleść jego serca, gdy nas o litość błagał, i nie wysłuchaliśmy [go]. Dlatego to spadła na nas ta udręka.

A Ruben odezwał się do nich tymi słowy:

- Czy wam nie mówiłem: „Nie grzeszcie względem tego dziecka?” Aleście nie usłuchali, a teraz oto żąda się odpowiedzialności za jego krew.” (1 Mjż 42,21-22 BP).